Page 145 - biologia 8

4.3 Ochrona przyrody

Podejmij temat

Czego potrzebuje do życia ryś? Jak chro-
nić rysie występujące w Polsce i dlacze-
go warto podejmować takie działania?

Jak chronimy przyrodę w Polsce?
Bogactwo przyrodnicze jest bezcennym zasobem. Nie można go kupić, dlate-
go trzeba o nie dbać i starać się je zachowywać. Do bogactwa przyrodniczego
należą gatunki zwierząt, grzybów i roślin, ekosystemy torfowisk, łąk, lasów
czy miejsca szczególnie piękne krajobrazowo. Wyróżniamy ochronę indywi-
dualną, ochronę gatunkową i ochronę obszarową.
Ochrona indywidualna ma długą tradycję w Polsce. Tak są chronione
stare, okazałe drzewa, głazy narzutowe, grupy skał albo wydmy. Formami
ochrony indywidualnej są: pomniki przyrody (il. 4.14), stanowiska dokumen-
tacyjne, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (patrz s. 145).
Ochrona gatunkowa to troska o wszystkie osobniki spośród rzadkich
i wymierających gatunków roślin, zwierząt lub grzybów (patrz s. 145).
Jednym z chronionych gatunków jest ryś. To duże zwierzę z rodziny ko-
towatych może mieć do 1,5 m długości. Jest drapieżnikiem, a jego ofiarami
padają przede wszystkim sarny, ale też młode jelenie lub większe ptaki, które
mają gniazda na ziemi. Ryś żyje w dużych, wielogatunkowych, starych lasach
z gęstym podszytem. Lubi wykroty, czyli miejsca powstałe po przewróceniu
się drzewa, skalne kryjówki i leżące wypróchniałe kłody. Jeden ryś potrzebuje
z reguły zalesionego obszaru o powierzchni ok. 350 km , czyli mniej więcej
2
wielkości Krakowa. W pojedynczych dużych lasach, takich jak Puszcza Biało-
wieska lub Puszcza Knyszyńska, żyje ich po 20 osobników. W całej Polsce jest
w sumie ok. 200 rysiów.
Ochrona obszarowa jest szczególnie cenna. Obejmuje całe ekosystemy,
dzięki czemu chronione są nie tylko występujące tam organizmy, lecz także ist-
niejące między nimi sieci powiązań, układy zależności oraz procesy przemian,
jakim podlegają. Dzięki tej ochronie dbamy również o organizmy drobne, nie-
pozorne, nieobjęte innymi formami ochrony, a być może również wyjątkowe 4.14 Najbardziej znanym polskim
i unikatowe. Formami ochrony obszarowej są: parki narodowe, parki krajo- pomnikiem przyrody jest dąb Bartek
brazowe, rezerwaty przyrody i obszary chronionego krajobrazu (patrz s. 144). rosnący w pobliżu Zagnańska

143