Page 156 - biologia 8

Podsumowanie działu 4

Ważne pojęcia

zasoby przyrody (naturalne) zasoby nieodnawialne zasoby odnawialne
zasady zrównoważonego rozwoju różnorodność biologiczna (bioróżnorodność) skala porostowa
formy ochrony przyrody ochrona obszarowa ochrona gatunkowa ochrona indywidualna
park narodowy rezerwat przyrody park krajobrazowy pomnik przyrody ochrona czynna
ochrona bierna ochrona ścisła ochrona częściowa

Zasoby przyrody (naturalne) – wszystkie elementy środowiska wykorzystywane przez człowieka. Dzieli się je na
zasoby nieodnawialne i odnawialne.

Zasoby przyrody

nieodnawialne odnawialne
• paliwa kopalne (węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa • odnawialne źródła energii – OZE (energia słoneczna,
naftowa, gaz ziemny, pierwiastki promieniotwórcze) energia wiatru, energia geotermalna, energia wody,
• zasoby mineralne (metaliczne i niemetaliczne) energia biomasy)
• zasoby skalne (granity, piaskowce, marmury, bazalty, iły, • woda, gleba, biomasa, surowce pochodzące z organizmów
piaski) • zróżnicowanie ekosystemów, gatunków i populacji

Do zasobów energetycznych należą także drewno i torf. Ich pozyskiwanie jest jednak niewskazane, bo są bardzo
cenne, a ich odnowienie trwa nawet tysiące lat. Lasy i torfowiska, skąd są pozyskiwane te zasoby, stanowią ważne
ekosystemy, gdyż chłoną i zatrzymują wilgoć, czyli wpływają na retencję wody. Drzewa są niezbędnym elementem
kształtowania się cennych ekosystemów i środowiskiem życia chronionych organizmów.

Cennym zasobem przyrody – ze względu na bogactwo ekosystemów, zamieszkujących je gatunków i zróżnicowanie
genetyczne populacji – jest Puszcza Białowieska. Na jej obszarze utworzono Białowieski Park Narodowy.

Puszcza Białowieska

• kilkadziesiąt ekosystemów, np. lasy • ok. 1 tys. gatunków roślin • największa populacja żubrów na świecie
grądowe, torfowiska niskie, olsy, bory • ok. 2 tys. grzybów wielkoowocnikowych • duża populacja wilków
bagienne, bory świeże, łęgi • ok. 500 gatunków porostów • najlepsze w Polsce miejsce
gniazdowania rzadkich gatunków
dzięciołów

Gospodarowanie zasobami przyrody zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju umożliwia przywrócenie
równowagi ekosystemom na Ziemi. Oznacza ono dbałość o zachowanie różnorodności biologicznej i procesów
przyrodniczych z jednoczesnym niezaburzonym rozwijaniem gospodarki zapewniającej dobrostan społeczny.
Podstawowe zasady zrównoważonego rozwoju to:
z pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł energii – zamiast eksploatacji nieodnawialnych paliw kopalnych,
z racjonalne wykorzystywanie zasobów nieodnawialnych.

154