Page 75 - biologia 8

Człowiek – nazwa gatunkowa człowiek rozumny (Homo sapiens) – należy do rzędu naczelnych, rodziny
człowiekowatych i rodzaju Homo. Jest spokrewniony z małpami człekokształtnymi, do których należą gibony,
orangutany, goryle i szympansy. Razem z szympansem miał wspólnego przodka.

Swoiście ludzkimi cechami są: wyprostowana postawa, dwunożny chód, duża pojemność mózgoczaszki, duży mózg,
dobra precyzja ruchów dłoni, sprawność w posługiwaniu się narzędziami, mowa i umiejętność tworzenia kultury.
Porównanie człowieka i człekokształtnych

Cechy człowieka Cechy człekokształtnych

oczy skierowane do przodu – umożliwiające widzenie przestrzenne

dłonie z przeciwstawnym kciukiem – umożliwiające korzystanie z narzędzi; ruchliwe ramię – zdolne do ruchów do przodu i na boki

zredukowany ogon
rozbudowane mięśnie mimiczne; życie w grupie

wyprostowana postawa pochylona postawa

duża pojemność mózgoczaszki, czaszki i duży mózg mała pojemność mózgoczaszki i mały mózg

cofnięta trzewioczaszka, płaska twarz, mała żuchwa, obecność wysunięta ku przodowi trzewioczaszka, duże wały
bródki nadoczodołowe, masywna żuchwa z dużymi kłami

esowato wygięty kręgosłup łukowato wygięty kręgosłup

kończyny górne nieuczestniczące w ruchu ciała, kończyny dolne krótsze niż kończyny górne – służące jako
dłonie umożliwiające sprawną manipulację podpory w trakcie ruchu
płaska stopa z przeciwstawnym paluchem – umożliwiająca
wysklepiona stopa z palcami równoległymi
chwytanie
zredukowane owłosienie owłosione ciało

O przystosowaniu człowieka do chodu dwunożnego świadczą:

z czaszka w osi kręgosłupa,
z esowato wygięty kręgosłup, beczułkowata klatka piersiowa,
z miednica podtrzymująca ciało, krótkie panewki kości udowej,
z kolana w osi ciała, nogi zdolne do pełnego wyprostu,
z paluch w stopie równoległy do innych palców, wysklepiona stopa.

Najstarsze skamieniałości istot dwunożnych, przodków człowieka, odnaleziono w Afryce. Pochodzą sprzed kilku
milionów lat.

mln 4 3 2 1 0

australopitek człowiek wyprostowany neandertalczyk człowiek rozumny
4,5–2 mln lat temu 2 mln–300 tys. lat temu 150–40 tys. lat temu od 120 tys. lat temu

73