Page 70 - biologia 8

Przekonaj się

Czy człowiek mógłby wrócić do czworonożnego chodu?

Opis czynności:
1 Stań na 4 kończynach, opierając się całymi stopami i dłońmi. Przejdź
dookoła klasy. Spróbuj się przebiec w tej pozycji.
2 Stań, opierając się na kłykciach dłoni, czyli paliczkach palców – spróbuj
poruszać się tak, jak robią to goryle.
Wynik badania: Opisz swoje odczucia związane z poruszaniem się w obu
pozycjach. Czy coś sprawiało ci ból? Czy poruszanie się
z podporem na kłykciach było łatwiejsze?
Wnioski: Sformułuj wnioski, uwzględniając odpowiedzi na poniższe pytania.
• Jak jest ustawiona głowa goryla w stosunku do kręgosłupa, a jak jest ustawiona głowa czło-
wieka względem kręgosłupa?
• Jaki jest stosunek długości rąk do nóg u człowieka i goryla i jak to wpływa na lokomocję?
• W jakiej konkurencji moglibyśmy wygrać z gorylem i dlaczego? W zapasach? Siłowaniu się na
rękę? Biegu sprinterskim? A może w biegu długodystansowym?

Jak wyglądała Afryka kilka milionów lat temu?
Ciekawe!
Aby zrozumieć, dlaczego niektóre naczelne zwierzęta żyjące na drzewach
przyjęły postawę wyprostowaną i rozwinęły dwunożną, warto sobie uświado-
mić, jak wyglądała Afryka w czasie, kiedy to nastąpiło, czyli 4–5 mln lat temu.
Z powodu zmian klimatu zaczęła się zmniejszać powierzchnia lasów, a rozsze-
rzał się obszar sawanny – trawiastych przestrzeni z pojedynczymi drzewami.
Było ich za mało, by wyżywić grupy nadrzewnych, dużych zwierząt (il. 2.32).

Jednym z wymarłych hominidów, choć
niebędącym naszym przodkiem, jest
dwunożna małpa o nazwie parantrop
(Paranthropus). Gatunki należące do
tego rodzaju charakteryzują się bardzo
masywną czaszką zwieńczoną kostnym
grzebieniem – czyli biegnącym przez
środek wyrostkiem. Te wielkie małpy ży-
wiły się twardymi częściami roślin. Wy-
rostek na czaszce stanowił przyczep dla
potężnych mięśni przytrzymujących żu- 2.32 Środowisko życia, w jakim doszło do przemian ewolucyjnych prowadzących
chwę. Dzięki nim parantrop mógł z dużą do powstania człowieka współczesnego, bardzo różniło się od tego, w którym żyją
siłą swobodnie rozcierać zębami twar- orangutany, goryle i szympanse. Gdyby nie zmienił się klimat i nie zniknęły lasy,
de liście i gałązki. człowiekowate nie rozwinęłyby dwunożności

68