Page 72 - 883351_podrecznik chemia_kl7_nowaPP

Sprawdźmy, jak zapisana na s. 69 interpretacja ma się do rzeczywistości, czyli
do zmian właściwości pierwiastków chemicznych.
• Grupa 1 – atomy wszystkich pierwiastków chemicznych mają na powło-
ce walencyjnej jeden elektron, wszystkie są bardzo aktywnymi metalami
(często muszą być przechowywane w nafcie, bez dostępu tlenu z powie-
trza). Aktywność chemiczna (jeden ze sposobów interakcji między ato-
mami pierwiastków chemicznych) rośnie w dół grupy, więc np. potas jest
A. B.
metalem bardziej aktywnym niż umieszczony wyżej sód (il. 2.10).
2.10 Potas (A.) reaguje z wodą
gwałtowniej niż sód (B.) Jednym z powodów większej aktywności potasu niż sodu jest odległość
elektronów tworzących powłokę walencyjną od jąder atomowych obu pier-
wiastków chemicznych. Potas ma cztery powłoki (il. 2.11), natomiast sód tylko
trzy (il. 2.12). Wynika z tego, że w atomie potasu elektrony biorące udział
w interakcjach między atomami są słabiej związane z jądrem (łatwiej je ode-
rwać z powłoki walencyjnej) niż elektrony w atomie sodu.

+19 2e – 8e – 8e – 1e –
+19 2e – 8e – 8e – 1e –
K L M N
K L M N

2.11 Uproszczony model atomu potasu

+11 2e – 8e – 1e –
+11 2e – 8e – 1e –
K L M
K L M
2.12 Uproszczony model atomu sodu

• Grupa 17 – atomy wszystkich pierwiastków chemicznych mają na powło-
ce walencyjnej siedem elektronów, prawie wszystkie są niemetalami. Ze
względu na bardzo dużą aktywność chemiczną są one uważane za nie-
bezpieczne. Wraz ze wzrostem liczby atomowej następuje spadek aktyw-
ności chemicznej niemetali, dlatego najaktywniejszy jest fluor, a najmniej
aktywny to jod.
• Okres 3 – ze wzrostem liczby atomowej następuje wzrost liczby elek-
A. B.
tronów walencyjnych, dlatego atom sodu ma jeden elektron walencyjny,
2.13 Sód (A.) reaguje z wodą a atom chloru aż siedem elektronów walencyjnych. Charakter metaliczny
gwałtownie, magnez (B.) dopiero pierwiastków zmniejsza się, więc sód, magnez i glin to metale, a krzem,
po pewnym czasie lub po fosfor, siarka, chlor i argon to niemetale. Najaktywniejszy spośród metali
ogrzaniu układu. Sód jest metalem okresu trzeciego jest metal, który znajduje się w pierwszej grupie − sód,
aktywniejszym od magnezu
a najaktywniejszy niemetal to – umiejscowiony w grupie siedemnastej
chlor. Podsumujmy – znajomość położenia pierwiastka w układzie okreso-
wym ułatwia jego identyfikację, dostarcza wielu informacji o jego właści-
wościach i dlatego tablica ta jest podstawowym źródłem wiedzy chemika.

70