Page 118 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Podsumowanie działu 4

Ważne pojęcia

aerostatyka hydrostatyka parcie nacisk siła nacisku ciśnienie
paskal próżnia ciśnienie hydrostatyczne ciśnienie atmosferyczne paradoks hydrostatyczny
barometr prawo Bernoulliego prawo Pascala prasa hydrauliczna
naczynia połączone siła wyporu prawo Archimedesa warunki pływania ciał

Siła nacisku (parcie) to siła działająca na podłoże lub powierzchnię innego ciała prostopadle do tej powierzchni.

Ciśnienie informuje nas, jak duża jest wartość siły działającej na jednostkę powierzchni. Ciśnienie to iloraz wartości
siły nacisku (parcia) i powierzchni, na którą ta siła działa.
F
Ciśnienie obliczamy ze wzoru: p = . Jego jednostką jest paskal: 1 Pa = 1 N
S m 2

Ciśnienie gazu w zbiorniku można zwiększyć
przy stałej objętości przy stałej masie

zwiększając masę gazu, zmniejszając objętość zbiornika,
czyli ilość cząsteczek gazu w zbiorniku podwyższając temperaturę gazu

Ciśnienie hydrostatyczne to ciśnienie wywierane przez słup cieczy o określonej wysokości, spowodowane działaniem
jego siły ciężkości na warstwy cieczy znajdujące się poniżej. Można je obliczyć ze wzoru: p = d · h · g.

Ciśnienie w cieczy na danej głębokości nie zależy od wielkości i kształtu zbiornika, a zależy od gęstości cieczy oraz
od wysokości słupa cieczy.

Całkowite ciśnienie panujące w cieczy na określonej głębokości jest sumą ciśnienia atmosferycznego i ciśnienia
hydrostatycznego: p = p atm + d · h · g.

Naczynia połączone to układ co najmniej dwóch naczyń, między którymi ciecz może swobodnie przepływać.
Ciecz w naczyniach połączonych dąży do wyrównania poziomów.

Ciśnieniem atmosferycznym nazywamy ciśnienie wywierane przez atmosferę okołoziemską na powierzchnię Ziemi
i na wszystkie znajdujące się na niej ciała. Spowodowane jest naciskiem warstw powietrza na warstwy znajdujące się
poniżej.

Prawo Pascala mówi, że działanie siły zewnętrznej na zamknięte w zbiorniku ciecz lub gaz powoduje wytworzenie
dodatkowego ciśnienia, przekazywanego jako niezmienione we wszystkich kierunkach i zwróconego prostopadle
do ścian naczynia, w którym ciecz lub gaz się znajduje.

Prawo Archimedesa mówi, że na ciało zanurzone w cieczy (lub w gazie) działa siła wyporu zwrócona pionowo do góry,
równa co do wartości ciężarowi cieczy wypartej (lub gazu wypartego) przez to ciało.

Siłę wyporu możemy wyznaczyć doświadczalnie. Gdy ciało zanurzone w cieczy jest zawieszone na siłomierzu,
to wskazanie siłomierza jest mniejsze od wskazań siłomierza w powietrzu o wartość siły wyporu. Jeśli od ciężaru ciała
w powietrzu odejmiemy wynik pomiaru siły w cieczy, to otrzymamy wartość siły wyporu, jaką ciecz działa na ciało.

116