Page 25 - geografia 6

Gdzie i kiedy promienie Słońca tworzą kąt prosty z powierzchnią Ziemi?
Gdyby oś Ziemi nie była nachylona względem płaszczyzny orbity, promienie słoneczne w czasie górowa-
nia Słońca tworzyłyby kąt prosty z powierzchnią Ziemi przez cały rok wyłącznie na równiku. Jednak ze
względu na nachylenie osi i ruch obiegowy Ziemi promienie słoneczne tworzą kąt prosty z powierzchnią
Ziemi każdego dnia w innym punkcie strefy międzyzwrotnikowej. Gdy w danym punkcie promie-
nie słoneczne w czasie górowania tworzą kąt prosty z powierzchnią Ziemi, mówimy, że Słońce w tym
punkcie góruje w zenicie, tzn. znajduje się na niebie pionowo nad tym punktem. Wtedy w południe
trudno zobaczyć własny cień, ponieważ Słońce oświetla nas prosto od góry (il. 1.15).
W strefi e międzyzwrotnikowej Słońce góruje w zenicie dwa razy do roku, a na samych zwrot-
nikach – tylko raz (il. 1.16). W tej strefi e Słońce góruje przez cały rok wysoko nad widnokręgiem, a dni
i noce trwają stale po około 12 godzin.

Biegun północny

22 VI
Zwrotnik Raka 23°26’

Równik 21 III 23 IX 0°

Zwrotnik Koziorożca 23°26’
22 XII

Biegun południowy

1.15 Kiedy Słońce góruje w zenicie, człowiek prawie nie rzuca 1.16 Miejsca górowania Słońca w zenicie w pierwszych
cienia. Na zdjęciu – obiekty oświetlone z góry i ich cienie dniach astronomicznych pór roku

Dni i noce polarne

Im dalej od zwrotników w kierunku biegunów, tym
wysokość Słońca nad widnokręgiem w czasie gó-
rowania jest mniejsza, a różnice czasu trwania dni
i nocy w ciągu roku są coraz większe. Największe
różnice występują na obszarach położonych za ko-
łami podbiegunowymi. Tam występują dni i noce
polarne. W czasie dnia polarnego Słońce nie za-
chodzi za widnokrąg przez całą dobę lub dłużej
(il. 1.17), a w czasie nocy polarnej Słońce nie po-
jawia się nad widnokręgiem przez dobę lub dłużej.
Nad biegunami – na zmianę: Słońce nie zachodzi
przez pół roku, a przez kolejne pół roku nie pojawia 1.17 Wędrówka Słońca nad widnokręgiem na obszarach

się nad widnokręgiem. okołobiegunowych w czasie dnia polarnego

23

0702_881340_Geografia_6_.indd 23 04.07.2019 11:34:17