Page 54 - geografia 6

Podsumowanie działu 1

Ważne pojęcia

wszechświat ruch obrotowy ruch obiegowy Układ Słoneczny orbita wschód Słońca
zachód Słońca widoma (pozorna) wędrówka Słońca doba południe słoneczne
szerokość geografi czna współrzędne geografi czne długość geografi czna
rozciągłość południkowa rozciągłość równoleżnikowa

Wszechświat, inaczej kosmos, zawiera wszystko, co istnieje: materię (czyli np. ciała niebieskie: gwiazdy,
planety, księżyce) oraz energię.

W starożytności sądzono,
że w centrum wszechświata Słońce Merkury (1) Mars (4)
znajduje się nieruchoma Ziemia, Jowisz (5) Wenus (2) Ziemia (3)
a wokół niej krążą Słońce, Saturn (6)
Księżyc, planety i gwiazdy –
był to model geocentryczny.
W XVI wieku zaczęto
przyjmować zaproponowany
przez Mikołaja Kopernika
model heliocentryczny
mówiący, że w centrum Układu
Słonecznego znajduje się
Słońce, a wokół niego krążą Neptun (8) Uran (7)
planety; jedną z nich jest Ziemia.

Ruch obrotowy Ziemi to jej obrót wokół własnej osi, który trwa dobę. W ciągu 24 godzin następują zmiany
oświetlenia globu: jedna połowa Ziemi jest oświetlona przez Słońce – panuje na niej dzień, a druga
połowa w tym samym czasie jest nieoświetlona – i tam panuje noc.

biegun północny górowanie Słońca
(południe słoneczne)

W

E S W
obszar, nad obszar, nad
E
którym Słońce którym Słońce
górowało będzie górowało
biegun południowy N

Skutkami ruchu obrotowego Ziemi są: widoma (pozorna) wędrówka Słońca po niebie, następstwo dnia
i nocy oraz czas na Ziemi.

Górowanie Słońca na każdym południku występuje w innym czasie. Na Ziemi wyznaczono więc
24 strefy czasowe. W całej danej strefi e obowiązuje czas słoneczny jej środkowego południka.
Między sąsiednimi strefami jest różnica jednej godziny.

52
52

0702_881340_Geografia_6_.indd 52 04.07.2019 11:35:00