Page 50 - geografia 6

Krok po kroku

Jak odczytać współrzędne geograficzne z mapy topograficznej

1 Jak określić współrzędne geograficzne punktu A?
Współrzędne te są wpisane na mapie:
• szerokość geograficzna: 50°50N
• długość geograficzna: 20°15E.
Pamiętaj, że Polska leży na półkuli północnej (N)
i półkuli wschodniej (E).

2 Jak określić współrzędne geograficzne punktu B?
Wzdłuż ramki mapy ułożone są na przemian odcinki
białe i czarne – oddalone od siebie o 1 minutę kąto-
1
wą (1), a 1 to 60 stopnia. Sprawdzamy, o ile odcinków
w poziomie i w pionie jest oddalony punkt B wzglę-
dem punktu A. Współrzędne punktu B obliczymy, je-
śli do współrzędnych punktu A dodamy 1 w kierunku
północnym i 2 w kierunku wschodnim. Otrzymamy:
50°51N, 20°17E. W ten sposób z dokładnością do 1
wyznaczymy współrzędne dowolnego punku zazna-
czonego na mapie.

z Ustal współrzędne geografi czne punktu C. Fragment mapy topografi cznej Polski w skali 1 : 50 000

Odczytywanie współrzędnych geografi cznych z mapy cyfrowej

Na mapach cyfrowych współrzędne geografi czne można wyświetlić dla miejsca wskazanego kursorem
lub zaznaczonego „pinezką”. Urządzenia nawigacyjne mogą także wyświetlać współrzędne lokalizacji
urządzenia i pokazywać punkt na mapie. Współrzędne geografi czne są podawane na dwa sposoby:
1) w postaci stopni (°) i ułamków dziesiętnych – dodatnich lub ujemnych, np. 50.850054 i 20.283658;
o kierunkach świata informują znaki przed liczbami: liczby dodatnie oznaczają szerokość geogra-
fi czną północną (N) i długość geografi czną wschodnią (E); a ujemne – szerokość geografi czną połu-
dniową (S) i długość geografi czną zachodnią (W).
2) w postaci stopni (°) i minut () z kierunkami geografi cznymi (N, S, W, E), np. 50°51N i 20°17E.
Współrzędne punktu (50.850054 i 20.283658) wskazanego na mapie A po zaokrągleniu ułamków
do części setnych to odpowiednio: 50,85°N i 20,28°E. Jeśli chcemy zapisać te współrzędne w stopniach
i minutach, musimy zamienić setne części stopnia na minuty.
Ponieważ 1° = 60, to np. 2° = 2 ∙ 60, 13° = 13 ∙ 60, i podobnie 0,1° = 0,1 ∙ 60 oraz 0,28° = 0,28 ∙ 60.
Aby zamienić zapis współrzędnych geografi cznych podanych za pomocą samych stopni i ułamków
dziesiętnych na zapis za pomocą stopni i minut, należy część ułamkową stopni pomnożyć przez 60 –
otrzymamy wówczas liczbę minut.

48

0702_881340_Geografia_6_.indd 48 04.07.2019 11:34:50