Page 51 - geografia 7
P. 51

Więcej na temat


          Jak zmieniało się Morze Bałtyckie?

          Uformowanie Morza Bałtyckiego wiąże się z zanikaniem ostatniego lądolodu, gdy wody z topniejącego lodowca
          gromadziły się i szukały dróg odpływu do oceanu. W ciągu ostatnich kilkunastu tysięcy lat nasze morze przeszło
          kilka ważnych zmian: raz miało połączenie z oceanem, raz je traciło. Oprócz ilości wody decydowały o tym pionowe
          ruchy lądów związane z narastaniem lub topnieniem ogromnej masy lodu.


            1                          2                          3                           4







                  Bałtyckie Jezioro Lodowe      Morze Yoldiowe              Jezioro Ancylusowe          Morze Litorynowe





                          Skala czasu                Skala czasu                Skala czasu                 Skala czasu
            15 tys.  12   10  8  6  4  2  0  15 tys.  12   10  8  6  4  2  0  15 tys.  12   10  8  6  4  2  0  15 tys.  12   10  8  6  4  2  0
            lat temu                   lat temu                   lat temu                    lat temu
           1   Bałtyckie Jezioro Lodowe – powstało z wód topniejącego lądolodu, było małe, wypełnione bardzo zimną wodą.
           2   Morze Yoldiowe [czyt. joldiowe] (nazwa pochodzi od żyjącego w nim małża Yoldia arctica) – wskutek rozrostu lądolodu
              i obniżania się Półwyspu Skandynawskiego powstało morze z zimną i mocno zasoloną wodą.
           3   Jezioro Ancylusowe (rozprzestrzenił się w nim słodkowodny ślimak Ancylus fluviatilis) – powstało, gdy lodowiec stopniał,
              a uwolniony od ciężaru Półwysep Skandynawski podnosił się, odcinając połączenie z oceanem.
           4   Morze Litorynowe (od nazwy ślimaka Litorina litorea) – połączyło się z oceanem dzięki obniżaniu się południowych
              wybrzeży, było cieplejsze i bardziej zasolone niż obecnie i miało większą powierzchnię.
          Nazwa współczesnej fazy Morza Bałtyckiego – Morze Mya – pochodzi od nazwy małża Mia arenaria, który zasiedlił
          morze ok. 1000 lat temu (przybył z wód Ameryki na łodziach wikingów).




          W skrócie                                             Czy już umiesz? Sprawdź!


               Morze Bałtyckie leży w północnej części Europy    1   Wyjaśnij przyczyny niskiego zasolenia Zatoki
              między Półwyspem Skandynawskim a zwartym              Botnickiej.
              obszarem naszego kontynentu.
                                                                 2   Skorzystaj z atlasu i wypisz w zeszycie
               W Morzu Bałtyckim występują niewysokie fale          10 największych wysp Morza Bałtyckiego. Podaj ich
              (zazwyczaj do 5 m), a pływy są bardzo małe.
                                                                    przynależność państwową.
               Zasolenie Morza Bałtyckiego u wybrzeży Polski
              wynosi 7‰. Najwyższe jest w Cieśninach Duńskich,   3   Zaproponuj działania poprawiające czystość
              najniższe – w Zatoce Botnickiej.                      Morza Bałtyckiego.

               Morze Bałtyckie jest bardzo zanieczyszczone.      4   Znajdź w internecie nazwę organizacji wspierającej
              Gromadzeniu się zanieczyszczeń sprzyja słaba          działania na rzecz ochrony Morza Bałtyckiego. Zapisz
              wymiana wód z Oceanem Atlantyckim.                    trzy najważniejsze cele tej organizacji.

                                                                                   49



                                                                                                              28.11.2022   21:31:09
   1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd   49                                                             28.11.2022   21:31:09
   1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd   49
   46   47   48   49   50   51   52   53   54   55   56