Page 85 - geografia 7

Zmiany w gospodarce
Era przedagrarna
Do XVIII w. podstawą gospodarki większości państw było rolnictwo. Zbie- (przedrolnicza)
ractwo i łowiectwo (il. 2.47), a później uprawa roli i chów zwierząt dostarczały przewaga łowiectwa
ludności niezbędnych produktów. Wielu rolników było samowystarczalnych. i zbieractwa
Towary, których rolnicy nie mogli sami wytworzyć, oferowali rzemieślnicy.
Rzemiosło nie dostarczało jednak artykułów w dużych ilościach, dlatego Era agrarna (rolnicza)
nie możemy mówić o istnieniu w tamtym czasie przemysłu. Powoli rozwijał dominacja rolnictwa
się handel. Większość produktów rolnych i wyrobów rzemieślniczych sprze-
dawano jednak najczęściej w najbliższej okolicy. Ten etap rozwoju określa się Era przemysłowa
jako erę agrarną, czyli rolniczą. (industrialna)
Duży wpływ na zmiany w gospodarce miała rewolucja przemysłowa. gwałtowny rozwój
Polegała ona na przejściu z produkcji rzemieślniczej do produkcji masowej przemysłu
i zmianie organizacji pracy. W Europie rozpoczęła się ona w XVIII w. (il. 2.48),
a w XIX w. nabrała gwałtownego przyspieszenia. W tym czasie, nazywanym Era poprzemysłowa
też erą industrialną, czyli przemysłową, zwiększyła się liczba osób zatrud- (postindustrialna)
nionych w przemyśle, a następnie w usługach, ponieważ wraz ze wzrostem dominacja usług
produkcji przemysłowej rozwijał się transport. Wynalazki z tego okresu, takie
jak maszyna parowa, telegraf czy środki transportu, ułatwiły i wpłynęły na
rozwój handlu oraz innych usług. Malało zatrudnienie w rolnictwie.
Od połowy XX w. ogromnie wzrosło znaczenie sektora usług (il. 2.49).
W Europie Zachodniej, np. we Francji, w Niemczech, w Wielkiej Brytanii,
jest to czas tzw. ery postindustrialnej, nazywanej inaczej erą poprze-
mysłową. W krajach wysokorozwiniętych rolnictwo i przemysł są bardzo 2.47 Etapy rozwoju gospodarki
wydajne, tzn. jeden pracownik wytwarza dużo produktów. Większość osób
jest zatrudniona w usługach. W krajach Europy Środkowej i Wschodniej,
w tym w Polsce, era postindustrialna w gospodarce zaczęła się później niż
w krajach Europy Zachodniej – po przemianach ustrojowych (transformacji
ustrojowej) w końcu lat 80. i początku lat 90. XX w. (patrz temat 3.3).

2.48 Muzeum Zagłębia Staropolskiego w Sielpi Wielkiej 2.49 Współcześnie wiele miast rozwija się dzięki sektorowi
koło Końskich. Najstarszy okręg przemysłowy w Polsce usług, np. Kołobrzeg jest uzdrowiskiem i ośrodkiem
powstał w obecnym województwie świętokrzyskim turystycznym

83

28.11.2022 21:31:47
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 83 28.11.2022 21:31:47
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 83