Page 105 - geografia 8

Położenie geografi czne Afryki decyduje o symetrycznym względem równika ułożeniu stref klimatycznych, roślinnych
i glebowych.
Czynniki astrefowe – ukształtowanie powierzchni, odziaływanie oceanów i prądów morskich – wpływają
na powstawanie w niektórych miejscach krajobrazów innych niż wynikałoby to z położenia w danej strefi e
(np. wieloletni śnieg i lodowiec na Kilimandżaro).
W strefi e równikowej tworzą się niże baryczne. Gorące
i wilgotne powietrze wznosi się i ochładza, para wodna
ulega skropleniu, powstają chmury i prawie codzienne pada
deszcz. W strefach zwrotnikowych tworzą się wyże baryczne.
Tam gorące i suche powietrze osiada. Jest bezchmurnie, pasaty pasaty
gorąco i sucho. Na skutek stałej różnicy ciśnienia W N W
atmosferycznego od strefy zwrotnikowej (strefy wyżów) zwrotnik równik zwrotnik
do równikowej (strefy niżów) wieją stałe, ciepłe wiatry – pasaty. Raka Koziorożca
Afryka jest kontynentem bardzo różnorodnym – kulturowo i gospodarczo. Większość tamtejszych państw
cechuje się niskim poziomem rozwoju społecznego i dominacją rolnictwa w gospodarce. Przemysł opiera się
w dużej części na wydobyciu surowców mineralnych – przeznaczonych głównie na eksport. Usługi, z wyjątkiem
telekomunikacyjnych i bankowych, mają małe znaczenie. Duży wpływ na gospodarki poszczególnych
afrykańskich państw ma ich kolonialna przeszłość. W niektórych państwach ważną gałęzią jest turystyka.

Rolnictwo żarowo-odłogowe polega na wypalaniu naturalnej roślinności i uprawie powstałego w ten sposób pola
przez kilka lat. Kiedy gleba traci substancje odżywcze i staje się jałowa, uprawy są przenoszone w nowe miejsca.
Produkcja rolna z tego rodzaju upraw jest przeznaczana głównie na własne potrzeby.

Rolnictwo plantacyjne to uprawa jednego gatunku rośliny na dużym obszarze. Do obsługi plantacji zatrudnia się
wielu pracowników. Zwykle osiągane są wysokie plony. Są one przeznaczane na sprzedaż i zapewniają znaczne zyski.
Wieloletnia uprawa tej samej rośliny może doprowadzić do wyjałowienia gleb i pojawienia się szkodników upraw.

Wybrane regiony Afryki
Kenia. Turystyka jest ważną częścią gospodarki, dostarcza
państwu ok. 10% PKB. Turystów przyciągają walory
przyrodnicze (np. krajobraz sawanny, możliwość obserwacji
zwierząt w ich naturalnym środowisku, plaże, ciepły klimat)
i kulturowe (elementy tradycyjnego sposobu życia lokalnych
plemion, np. Masajów). Na ruch turystyczny wpływa sytuacja
polityczna – szczególnie zagrożenie terroryzmem. S
a
Sahel. W strefi e Sahelu panują trudne warunki klimatyczne h e l
i glebowe. Dodatkowo wzrost liczby ludności oraz związane ETIOPIA
z tym zbyt intensywne uprawy rolnicze na słabych glebach,
zwiększenie liczby pogłowia bydła czy wycinanie drzew, KENIA
a także zmiany klimatyczne przyczyniają się do pustynnienia
obszaru. Obecnie są podejmowane próby zatrzymania
i odwrócenia tego procesu, np. poprzez sadzenie drzew
i tworzenie systemów nawadniania.
Etiopia. Na wielu obszarach Afryki, m.in. w Etiopii, klimat
i gleby nie sprzyjają rolnictwu. Wysoki przyrost naturalny,
migracje ludności, napięcia i konflikty zbrojne hamują rozwój
gospodarczy. Dotkliwymi problemami są ubóstwo i klęski
głodu. Po raz pierwszy uwagę społeczności międzynarodowej
na głód w Afryce zwróciła klęska w Etiopii w 1985 r. W 2019 r.
w ośmiu państwach notuje się alarmujący i krytyczny stan
głodu (m.in. w Republice Środkowoafrykańskiej i w Czadzie).

103

02.07.2021 14:51:00
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 103
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 103 02.07.2021 14:51:00