Page 109 - geografia 8
P. 109

Do Ameryki Północnej należy największa wyspa świata – Grenlandia –      Ciekawe!
                                         2
          o powierzchni prawie 2,2 mln km , co odpowiada 1/5 powierzchni Europy.             120°   60°   0°   60°   120°   180°
             Prawie cała Ameryka Południowa, Ameryka Środkowa i część Ameryki         60°                         60°
          Północnej po Meksyk są nazywane także łącznie Ameryką Łacińską. Okre-
          ślenie to wiąże się z historią tych ziem. Europejczycy, którzy je skolonizowali,
          pochodzili głównie z Hiszpanii i Portugalii. Ich języki, hiszpański i portugal-  0°                      0°
          ski, należą do grupy języków romańskich i wywodzą się z języka łacińskiego.
          Obecnie hiszpański jest językiem urzędowym w większości państw regionu,     60°                         60°
          a portugalski w najludniejszym z nich – w Brazylii.                                120°   60°   0°   60°   120°   180°
                                                                                     Grenlandia politycznie należy do Danii.
          Rozciągłość południkowa Ameryki i jej skutki
                                                                                     Ma jednak znaczną autonomię, w tym
          Ameryka  ma  ogromną  rozciągłość  południkową  (il.  3.2).  Jej  skrajne   rząd z władzą wykonawczą. W przeci-
          punkty na stałym lądzie sięgają na północy daleko poza koło podbiegunowe   wieństwie do Danii wyspa ta nie jest
          północne (Półwysep Murchisona [czyt. merczisona], 71°58N), a na południu   członkiem Unii Europejskiej.
          – za 55° szerokości geograficznej południowej (przylądek Froward [czyt. fro-
          łyrd], 53°54S). W wyniku tego na jej obszarze występują wszystkie strefy
          klimatyczne, roślinne, glebowe i krajobrazowe.
                        180°                   30°
                      Ocean  Arktyczny  0°
          Przyl. Wrangell   Kaffeklubben  Przyl. Północno-Wschodni  0  1000  2000  3000 km
                                  60° 30°
                            150°
          Przyl. Księcia Walii  90°
                                    Grenlandia
                                                                Ameryka Północna
                              Płw. Murchisona                   Ameryka Południowa
                                                                Ameryka Środkowa
                                               O
                         KANADA         Przyl.                  Ameryka Łacińska
           O
                                        Saint Charles  c        pozostałe kontynenty
                                                                skrajne punkty
           c
                                                  e
                       STANY                                Skrajne punkty Ameryki leżące
        30°  e     ZJEDNOCZONE                     a        na stałym lądzie
                                                            Ameryka Północna
                                                            Półwysep Murchisona
            a
                                                            71°58'N (północ)
                                                    n
          Zwrotnik Raka
                                                            Przyl. Mariato
             n

                    MEKSYK       KUBA                       7°12'N (południe)
                                                            Przyl. Saint Charles
                              NIKARAGUA              A      55°40'W (wschód)
                                 Przyl. Gallinas            Przyl. Księcia Walii
              S
                           PANAMA  WENEZUELA          t     168°05'W (zachód)        Ciekawe!
                          Przyl. Mariato                    Ameryka Południowa
        0°  Równik              KOLUMBIA               l    Przyl. Gallinas
               p
                             EKWADOR                        12°25'N (północ)
                o
                          Przyl. Pariñas  BRAZYLIA   Przyl.  a  Przyl. Froward
                                                            53°54'S (południe)
                                 PERU                Branco n  Przyl. Branco
                 k
                                                            34°47'W (wschód)
                                     BOLIWIA                Przyl. Pariñas
                   o
                                                            81°22'W (zachód)
                                                        t
          Zwrotnik Koziorożca  j         PARAGWAJ
                                                            Skrajne punkty Ameryki
                                                         y
                     n              ARGENTYNA               leżące na wyspach
        30°                                                 wyspa Kaffeklubben
                                 CHILE    URUGWAJ        c  83°39'N (północ)
                       y
                                                            Przyl. Horn
                                                            55°59'S (południe)
                                                            Przyl. Północno-Wschodni
                                                         k
                                                            11°00'W (wschód)
                                                            Przyl. Wrangell na wyspie Attu  Unalaska (53°52'N 166°32'W) jest główną
                                                         i
                             Przyl. Froward                 172°25'E (zachód)
                                     Przyl. Horn                                     miejscowością wyspy o tej samej na-
             180°    120°     90°     60°     30°     0°
          3.2    Podział i położenie Ameryki                                         zwie w archipelagu Aleutów. Widoczna
                                                                                     na zdjęciu świątynia to prawosławny
                 Na podstawie mapy w podręczniku (il. 3.2), mapy w atlasie lub na wklejce oblicz   sobór Wniebowstąpienia Pańskiego.
                 rozciągłość południkową Ameryki w stopniach oraz w kilometrach. Przyjmij, że 1°   Poszukaj informacji o związkach tego
                 odpowiada ok. 111,1 km.                                             obszaru z Rosją.
                                                                                   107
                                                                                                              02.07.2021   14:51:08
   0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd   107
   0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd   107                                                                 02.07.2021   14:51:08
   104   105   106   107   108   109   110   111   112   113   114