Page 110 - geografia 8
P. 110

Ukształtowanie powierzchni

                                            Ukształtowanie  powierzchni  Ameryki  cechuje  się  wyraźnym  południko-
                                            wym układem głównych form rzeźby terenu (il. 3.6). Na zachodzie obu
                                            kontynentów  ciągną  się  wysokie,  młode  geologicznie,  łańcuchy  górskie
                                            (powstałe w czasie alpejskich, czyli najmłodszych, ruchów górotwórczych).

                                                      180°       O c e a n 140° 120° 100° 80° 60° 40°  20°  0°
                                                                    160°
                                                      Dieżniowa
                                              Przyl. Księcia Walii Cieśn. Beringa  A r k t y c z n y  Wyspa  Skandynawski
                                                      Przyl.
                                                                                                        Półwysep  5000
        3.3    Denali to najwyższy szczyt gór                       A r c h i p e l a g Ellesmere’a  Grenlandia  m n.p.m.
                                                Nunivak
                                                            Przyl. Barrow
                                              Morze
        Alaska w pasmie Kordylierów                    Góry Brooksa  A r k t y c z n y    Góra Gunnbjørna
                                            Beringa
                                                                                   Koło podbiegunowe północne  Brytania
                                                   A l a s k a  Wlk. Jez.  Wyspa  Baffina      3694 Cieśn. Duńska  Islandia  3000
                                                                                 Morze
                                                      Denali
                                                                   Wiktorii
                                                     6190
                                                                          Płw.
                                                     (McKinley)
                                                              Niedźwiedzie
                                                                                                             Wielka
                                                                                                             2000
                                                 Zatoka
                                                      Logan
                                                                 Wlk. Jez.
                                                         K
                                                                                                           Irlandia 1000
                                                      5966
                                                Alaska
                                                                             Ziemia Baffina
                                                                Niewolnicze
                                                                         Murchisona
                                                                          Zatoka        Morze                 500
                                                                                                              200
                                                                                                          0
                                                          o
                                                                         Hudsona                         200  depresja
                                                                                           Przyl. Saint Charles  1000
                                                                                     Labradorskie
                                                       G ó r y
                                                            G
                                                          r
                                                                                 L a b r a d o r
                                                                                             Fundlandia
                                                                          Nizina
                                                             ó
                                                             r   Wielkie                    Nowa        2000
                                                                        Hudsońska
                                                        4037  y                               Cape Spear
                                          40°  O       N a d b r z e ż n e  J. Górne                    3000
                                                        Rainierd
                                                                            J. Huron           O
                                                              S
                                                                     J. Michigan  J. Ontario               Azory
                                                               k
                                                           y
                                                               a
                                                               l
                                                                    Missouri Niziny
                                                                           J. Erie             c        5000
                                                      Sierra
                                              c
                                                Mount Whitney
                                                               i
                                                   4419  –86  l  s         A p p a l a c h y   e
                                                     Nevada
        3.4    Aconcagua – najwyższy                 Pustynia  Wielka  t  Wewnętrzne  Mount Mitchell
                                                                   Równiny
        szczyt w Andach, leży w Argentynie      e     Mojave  Kotlina i  e  Missisipi  2037  Bermudy  a  7000
                                                                  Nizina Zatokowa     M o r z e
                                                                                                 n
                                                            e
                                                                    Zatoka  Floryda  S a r g a s s o w e
                                                  a
                                                              Rio Grand e
                                            Zwrotnik Raka
                                                                        Przyl. Sable  Bahamy      A     9000
                                          20°                r    Meksykańska                         m p.p.m.
                                                                                                   t
                                                     n                     W i e l k i e A n t y l e
                                                                              Kub a
                                                                 Orizaba                            l
                                                     Wyspy     y  5636                    9220
                                                            Popocatépetl  Tehuantepec  Haiti  Rów Portorykański
                                                    Revillagigedo                                   a
                                                               5452  Tajumulco  M o r z e
                                                                      4220    Ka ra i b s k ie  Małe Antyle  n
                                                                                 Przyl. Gallinas
                                                  Wyspa Clippertona  Rów Środkowoamerykański           t
                                                                               Cristóbal Colón
                                                                                 5775  J. Maracaibo      y
                                                          S
                                                                                         Orinoko
                                                                                     Nizina  Roraima      c
                                                                   Wyspa Kokosowa  Kan. Panamski  Orinoko  2810  k
                                                                  Galapagos
                                                                                          Wyży na
                                           0°    Równik      p   (Wyspy Żółwie)          Gujań ska            i    0°
        3.5    Orizaba to uśpiony wulkan                       o           Cotopaxi  A         Amazonka         Przyl.
                                                                             5897
        w Ameryce Środkowej (w Meksyku)                                        Marañ ón Nizi na Ama zonk i      Branco
                                                                          Pariñas
        Ciekawe!                                                 k        Przyl.  Kordyliera Zachodnia  Madeira  Tocantins
                                                                                                    B r a z y l i j s k a
                                                                                    n
                                                                            Rów Peruwiański
                                                                   o
                                                                                    J. Titicaca    W y ż y n a
                                                                                       ca
                                          20°                                     R ó w                            20°
                                                                                 Kordyliera Wschodnia
                                                    Zwrotnik Koziorożca  j         8060  Atakama  P  Paragwaj laty
                                                                                    C h
                                                                                       Ojos del Salado La
                                                                                   i
                                                                                       6893
                                                       Wyspa          n            l i  Kordyliera Nadbrzeżna  d
                                                          Brooksa         Juan Fernández  6720
                                                     Wielkanocna            Wyspy   j s k i  Mercedario Nizina  Parana
                                                                                     6962
                                              0     1000   2000 km    y              Aconcagua
                                                                                                    O c e a n
                                                  180°   160°      punkty
                                                   Płw.    Jukon  5966  wysokościowe                               40°
                                                 Czukocki
                                             Góry
                                                   Przyl. Księcia
        Wąski  kanion  rzeki  Colca  w  Andach   Koriackie Cieśn. Beringa  (McKinley)  wulkany  Wyżyna  A t l a n t y c k i
                                                           Denali
                                                                                    y
        ma głębokość ok. 4 km. Jest on uzna-  60°    Walii  6190   granice         Patagońska
                                                                   kontynentów
                                              M o r z e Nunivak Płw. Alaska         –105  Falklandy
        wany za najgłębszy na świecie. Polacy   B e r i n g a      granice lodu     Ziemia
                                                                   pływającego
                                            Attu A  l  e  u  t  y  Unalaska      Przyl. Ognista  Georgia Południowa
                                                                                     Cieśn. Magellana
        z AKTK krakowskiego klubu kajakowe-                        granice paku   Froward
                                            7822  R ó w  A l e u c k i  lodowego, lód stały  Przyl. Horn
        go AGH „Bystrze” byli pierwszymi, którzy                                       60°       40°      20°
        przepłynęli go w całości (1981 r.).  3.6    Ameryka Północna i Ameryka Południowa
                                      108
                                                                                                              02.07.2021   14:51:14
   0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd   108                                                                 02.07.2021   14:51:14
   0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd   108
   105   106   107   108   109   110   111   112   113   114   115