Page 111 - historia 5

Oprócz prac polowych chłopi mieli szereg innych zajęć. Hodowali
zwierzęta, a koło domu uprawiali warzywa: groch, kapustę, rzepę,
marchew i buraki. Zajmowali się też wyrabianiem serów, pszczelar-
stwem oraz zbieraniem leśnych owoców. Zimą gromadzili drewno
na opał, a także przędli wełnę i len, z których szyli ubrania.

Zobowiązania chłopów
Ziemia użytkowana przez chłopów stanowiła majątek władcy, ryce-
rza lub Kościoła. W zamian za prawo jej dziedzicznego użytkowa-
nia chłopi musieli oddawać właścicielowi gruntu daniny w postaci
płodów rolnych. Byli też zobowiązani do odrabiania pańszczyzny Pańszczyzna – przymusowa
na polu należącym do pana. Przekazywali również specjalny poda- i bezpłatna praca chłopów
tek na rzecz Kościoła. Obejmował on co dziesiąty snop zebranego na rzecz pana. W średniowieczu
zboża, dlatego świadczenie to nazywamy dziesięciną. Oprócz skła- jej wymiar wynosił kilkanaście
dania danin chłopi musieli też świadczyć posługi na rzecz państwa dni w roku.
i władcy – budowali i naprawiali drogi, mosty, wały oraz młyny lub
udzielali schronienia królewskim posłańcom podróżującym po kra-
ju. Te powinności chłopskie składały się na rentę feudalną.

Więcej na temat

Sposoby uprawiania roli w średniowieczu

Uprawiana przez kilka lat z rzędu ziemia wyjaławiała się, w rezultacie czego osiągano coraz niższe
plony. Początkowo, aby pozyskać nowe tereny pod uprawę, karczowano i wypalano lasy. Z czasem
zaczęto stosować dwupolówkę – czyli co roku obsiewano tylko połowę pola, druga połowa w tym czasie
„odpoczywała” (była ugorem). Z biegiem lat dwupolówkę zastąpiła trójpolówka. Metoda ta polegała na
podziale gruntów ornych na trzy części. Jedną z nich gospodarz obsiewał jesienią (tzw. zbożem ozimym).
Na drugiej części wysiewał zboże wiosną (tzw. zboża jare). Trzecia część pola była ugorem. W następ-
nym roku pole obsiewano w zmieniony sposób, tak by „odpoczywała” inna część gruntu.

UGÓR POLE UPRAWNE ZBOŻE JARE UGÓR ZBOŻE OZIME

T
Dwupolówkawka
Dwupoló Trójpolówkarójpolówka
z Powiedz, jakie zmiany spowodowało wprowadzenie trójpolówki.

109
109

0626_historia_.indd 109 02.07.2018 11:54:27