Page 113 - historia 5

Średniowieczna wieś
Chłopskie zagrody tworzyły wieś. Lokowano, czyli zakładano je
w pewnej odległości od dworu lub zamku, w którym mieszkał wła-
ściciel gruntów. Zadanie założenia nowej wsi właściciel powierzał
zasadźcy. Wręczał mu dokument lokacyjny, w którym wymie-
niano prawa i obowiązki przyszłych mieszkańców wsi. Warunkiem
powodzenia lokacji było sprowadzenie przez zasadźcę osadników
na teren wyznaczony w dokumencie lokacyjnym. W lokowanej wsi Ława sądowa – tu: organ
zasadźca pełnił funkcję sołtysa. W imieniu pana feudalnego po- samorządu wiejskiego
bierał on od pozostałych mieszkańców daniny. Przewodniczył też zajmujący się rozpatrywaniem
ławie sądowej. Gospodarstwo sołtysa było największe we wsi. spraw sądowych; ława
Najczęściej był on też właścicielem karczmy lub młyna – co przy- składała się z ławników, których
nosiło mu duże dochody. wybierano spośród chłopów.

W skrócie
Rezerwat archeologiczny
w Będkowicach
Chłopi zajmowali się głównie uprawą ziemi i hodowlą zwierząt.
Do orki używali radła, a z czasem – pługa.

W zamian za możliwość użytkowania ziemi chłopi oddawali
właścicielowi gruntu daniny i odrabiali pańszczyznę na jego polu.
Płacili też dziesięcinę – specjalny podatek na rzecz Kościoła.
Powinności te składały się na rentę feudalną.

Chłopi mieszkali na wsiach lokowanych na gruntach należących
do władcy, Kościoła lub rycerstwa.
W rezerwacie archeologicznym
w Będkowicach na Dolnym Ślą-
sku można zobaczyć zespół
Czy już umiesz? osadniczy pochodzący z wcze-
snego średniowiecza. Obejmuje
1 Zorganizujcie zabawę w kalambury. Jako hasła do gry on między innymi cmentarzysko
wykorzystajcie nazwy zajęć rolniczych. kurhanowe i grodzisko. Na miej-
scu grodziska powstał skansen.
2 Wymień powinności chłopskie składające się na rentę feudalną.
Można w nim obejrzeć zrekon-

3 Wyjaśnij terminy: dziesięcina, pańszczyzna, renta feudalna, struowane chłopskie chaty.
lokacja, zasadźca, ława sądowa.

4 Porównaj życie średniowiecznych chłopów z życiem rycerzy.
Wymień pozytywne i negatywne strony życia obu tych grup.

5 Poszukaj informacji o historii dowolnej wsi znajdującej się w twojej
okolicy. Ustal, kiedy powstała wieś. Czyją własnością były Wyjaśnij, skąd się wzięła nazwa
w przeszłości grunty, na których została założona? sierpień.

111

0626_historia_.indd 111 02.07.2018 11:54:29