Page 128 - historia 6
P. 128
Wojna domowa
W latach 40. XVII wieku konflikt króla z parlamentem bardzo się za-
ostrzył. Z inicjatywy opozycji parlament wydał dokument, w którym
przedstawił nadużycia popełnione przez króla i pozbawił go części
uprawnień (np. w dziedzinie sądownictwa). Za nielegalne uznał po-
datki nałożone przez Karola I. Domagał się też ograniczenia władzy
królewskiej na rzecz parlamentu, poszanowania wolności dla pury-
tanów i większej niezależności Kościoła anglikańskiego od władcy.
Karol nie zgodził się na te warunki, a kościelni hierarchowie i ary-
stokraci poparli monarchę.
Nieprzejednana postawa obu stron doprowadziła do wybuchu
Oliver Cromwell był jednym wojny domowej (1642–1648), w której wojska purytanów dowodzo-
z przywódców parlamentarnej ne przez Olivera Cromwella [czyt. oliwera kromłela] pokonały
opozycji, a także znakomitym armię królewską. Karol I został pojmany przez swoich poddanych,
dowódcą i mężem stanu. aresztowany, a następnie w 1649 roku osądzony i ścięty. W Anglii
Sprzeciwiał się Kościołowi
anglikańskiemu i monarchii. ustanowiono republikę.
Jego polityka jako lorda
Czasy republiki i dyktatury Cromwella
protektora wzmocniła
pozycję Anglii na arenie Po ogłoszeniu republiki przedstawiciele gentry i średniego mieszczań-
międzynarodowej i była ważnym stwa od razu przeszli do realizacji własnych celów. W 1651 roku par-
etapem budowy przyszłego lament uchwalił akt nawigacyjny, który bronił interesów angiel-
imperium brytyjskiego. skich kupców w handlu dalekomorskim. Ograniczono też monopole
arystokracji oraz wpływ tej grupy na politykę państwa.
Na czele republiki stanął Oliver Cromwell. W 1653 roku ogłosił się
lordem protektorem i wprowadził dyktatorskie, czyli nieograniczone,
rządy w kraju. Po jego śmierci w 1658 roku kraj zaczął stopniowo po-
grążać się w kryzysie. Uznano wówczas, że najlepszym wyjściem z tej
sytuacji będzie przywrócenie na tron dynastii Stuartów. W 1660 roku
królem Anglii został syn Karola I – Karol II, który panował 25 lat.
Akt nawigacyjny wprowadzał
między innymi nakaz, by produkty
importowane do Anglii były
przewożone wyłącznie na statkach
angielskich. W ten sposób chroniono
interesy rodzimych kupców (kosztem
Holendrów pośredniczących w handlu
Anglii z innymi krajami). Ustanowienie
aktu nawigacyjnego doprowadziło
do wojny angielsko-holenderskiej,
zakończonej zwycięstwem wyspiarzy.
126
0618_881295_historia_kl6.indd 126 18.06.2019 11:08:22
