Page 124 - historia 6
P. 124
Od pracy nakładczej do manufaktur
Ukształtowanie rynku pracy najemnej miało związek z rozwojem
tzw. nakładu. W średniowieczu nowym rzemieślnikom uprawnie-
nia przyznawały cechy. Robiły to jednak niechętnie – mistrzowie
cechowi nie chcieli bowiem poszerzać kręgu wytwórców, którzy
mogli stanowić dla nich konkurencję. W rezultacie wielu rzemieśl-
ników bez odpowiednich tytułów mistrzowskich wykonywało swoją
pracę poza cechami. Wśród nich byli również chłopi, którzy prze-
nieśli się ze wsi. Ludzie ci zwykle nie mieli surowców ani narzę-
dzi potrzebnych do wykonywania towarów czy świadczenia usług.
Materiały i narzędzia dostarczali im nakładcy – byli to najczę-
ściej bogaci kupcy lub właściciele warsztatów. W zamian nakład-
cy otrzymywali od wytwórców gotowy towar (np. określoną ilość
Nakładcy gromadzili w swoich sukna) po korzystnej cenie. Następnie odsprzedawali go na rynku
rękach potężny kapitał, czyli z dużym zyskiem. Tak rozwinął się system nakładczy (na za-
majątek. Następnie pomnażali chodzie Europy znany już w XIII wieku). Ukształtowała się w nim
go poprzez inwestycje charakterystyczna dla gospodarki kapitalistycznej zależność: wy-
w rozwój przemysłu i handlu. twórca (pracownik najemny) – nakładca (przedsiębiorca).
Na miniaturze: niemiecki Nakładcy starali się usprawniać produkcję i obniżać jej kosz-
kupiec i przedsiębiorca, jeden
z najbogatszych ludzi epoki – ty. Zauważyli, że będzie szybsza, gdy wytwórcy wyspecjalizują się
Jakub Fugger (po prawej w wykonywaniu jednej czynności (zamiast wykonywać dany produkt
stronie), ze swoim księgowym. od początku do końca). Na przykład przy wytwarzaniu sukna część
osób zajmowała się przędzeniem wełny, inna – tkaniem, a jeszcze
inna – farbowaniem. Forma produkcji oparta na podziale pracy
to manufaktura. Pracownicy manufaktur większość czynności wy-
konywali ręcznie.
Manufaktury rozwijały się
w wiekach XVI–XVIII, choć pierwsze
przedsiębiorstwa tego typu powstały
już w średniowieczu. Początkowo ich
pracownicy działali w rozproszeniu.
Z czasem jednak zaczęto organizować
produkcję w jednym zakładzie.
Manufaktury przyspieszyły proces
produkcji, co miało olbrzymie
znaczenie w związku ze zwiększaniem
się liczby ludności i rosnącym
zapotrzebowaniem na towary.
Rycina przedstawia XVIII-wieczną
manufakturę.
122
0618_881295_historia_kl6.indd 122 18.06.2019 11:08:19
