Page 160 - historia 7
P. 160
Państwa ententy wobec sprawy polskiej
Do 1917 r. mocarstwa – Wielka Brytania i Francja – uważały kwestię polskiej
niepodległości za wewnętrzną sprawę Rosji. Zmieniło się to dopiero z chwilą
upadku caratu w 1917 r. Przełomowe znaczenie miały deklaracje rosyjskie.
W marcu 1917 r. Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnier-
skich dopuściła możliwość powstania niepodległej Polski. Podobne oświadcze-
nie złożył rosyjski Rząd Tymczasowy. W listopadzie 1917 r. prawo Polaków
do samostanowienia zagwarantowali też bolszewicy, którzy zdobyli władzę
w Rosji w wyniku rewolucji październikowej. Deklaracje te były istotne, ale
nie zmieniły w zasadzie sytuacji Polaków. Większość naszych ziem znajdo-
wała się bowiem pod okupacją państw centralnych. Pomimo tego Roman
Dmowski i jego współpracownicy z Komitetu Narodowego Polskiego dbali
Ignacy Jan Paderewski był o to, by Polska była postrzegana jako ważny sojusznik w walce z Niemcami.
wybitnym pianistą, kompozytorem W tym celu starali się o utworzenie naszych formacji wojskowych u boku
i działaczem społecznym. aliantów. Skutkiem tych dążeń było powstanie błękitnej armii we Francji.
W czasie I wojny światowej O przychylność dla polskiej sprawy na arenie międzynarodowej usilnie zabie-
z Henrykiem Sienkiewiczem
organizował pomoc dla ofiar gał Ignacy Jan Paderewski związany z KNP. W znacznym stopniu dzięki
wojny na ziemiach polskich. jego zaangażowaniu ówczesny prezydent USA Thomas Woodrow Wilson
Dużo koncertował w Europie [czyt. tomas łudroł łilson] opowiedział się za powstaniem niepodległej Polski.
i USA, a pracę artystyczną łączył W swoim 14-punktowym orędziu skierowanym do amerykańskiego Kongre-
z działalnością dobroczynną
i polityczną. su 8 stycznia 1918 r. zaznaczył, że powrót naszego państwa na mapę świata
jest niezbędny dla utrzymania międzynarodowego pokoju.
Deklaracji USA – mocarstwa, które zyskiwało dominującą pozycję w świe-
cie – alianci nie mogli zlekceważyć. Dlatego 3 czerwca 1918 r. Wielka Brytania,
Francja i Włochy ogłosiły tak zwaną deklarację wersalską. Przewidywała
ona utworzenie wolnej Polski z dostępem do morza.
13. punkt orędzia prezydenta Wilsona z 8 stycznia 1918 roku
1 Niezawisłe – niepodległe, samo- Programem naszym jest program, który zapewni światu pokój; program ten –
dzielne. naszym zdaniem jedynie możliwy – jest następujący:
[…] 13. Należy stworzyć niezawisłe państwo polskie, które winno obejmo-
1
wać terytoria zamieszkane przez ludność niezaprzeczalnie polską, któremu na-
leży zapewnić swobodny i bezpieczny dostęp do morza i którego niezawisłość
polityczną i gospodarczą oraz integralność terytorialną należy zagwarantować
paktem międzynarodowym.
Źródło: Orędzie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona do Kongresu
Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej z 8 stycznia 1918 r., w: Wiek XX w źródłach…
1 Jak Wilson uzasadniał konieczność powstania niepodległej Polski?
Prezydent Wilson wygłasza orędzie 2 Jakie ziemie, zdaniem prezydenta USA, powinny wejść w skład przyszłego
w Kongresie. państwa polskiego?
158
02.06.2020 10:23:21
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 158 02.06.2020 10:23:21
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 158
