Page 223 - historia 7

O życiu na wsi w czasach kryzysu

[…] dzięki dobrym koniunkturom rolniczym gospodarstwo dawało nam zyski. 1 Koniunktura – korzystna sytuacja.
1
Oddaliśmy dług zaciągnięty na pogrzeb [ojca], a w roku 1927 już kupiliśmy
nową wirówkę do mleka za 270 zł i założyliśmy nowy dach na chacie […].
W roku 1929 kupiliśmy nowy wóz, płacąc 180 zł. […] Przy tak znacznych wy-
datkach wystarczyło jeszcze na dość przyzwoitą odzież dla całej rodziny. W roku
1930 dochodowość zaczęła się znacznie załamywać, choć jeszcze bardzo pokaź-
ną sumkę, bo około 700 zł, udało się na naukę brata z małym tylko uszczerb-
kiem z gospodarstwa wycisnąć.
Dotąd było można, więc się oszczędzało, kupowało, budowało. Dochodo-
wość w ciągu jednego tylko roku spadła do zera i ów uszczerbek z trzydziestego 2 Uszczerbek – poniesiona szkoda.
2
roku wielkich już wymagał oszczędności. Dalej wszystko już było niemożliwe,
a jeżeli cośkolwiek zaoszczędzi się na naukę brata, to jedynie kosztem własnego,
i tak lichego, żywienia się i ubierania, które także przybiera zastraszająco ogra-
niczone i skromne formy. […]
Odżywianie znów ma się następujące. Śniadania i kolacje: barszcz z kar-
toflami gotowanymi w łupinkach i następnie obieranymi […], przeważnie za-
bielany śmietaną, gdyż spożycie słoniny w ostatnich dwóch latach bardzo się
zmniejszyło. Obiady: latem zupy z jagód, pomidorów, z gruszek, rabarbaru,
z kartoflami lub kluskami. Kluski żytnie albo pszenne zależnie od urodzaju psze-
nicy no i możności w danym roku. Dalej, zwłaszcza zimą: kartofle z kapustą,
kasza, grochówka, zupa z suszonych gruszek itp. […] Tak jest u nas, a gospo-
darstwo nasze należy do średniozamożnych. […] Na gospodarstwach bardzo
drobnych sprawa odżywiania ma się bezwarunkowo gorzej i podstawowym ar-
tykułem spożywczym są jedynie i wyłącznie kartofle, a nie chleb.

Źródło: Pamiętnik nr 10, Gospodarz na niepodzielonej schedzie szesnastomorgowej
w pow. łęczyckim, w: Pamiętniki chłopów, red. L. Krzywicki, Warszawa 1935

Rodzina chłopska z powiatu
świeckiego (obecnie woj. kujawsko-
-pomorskie) przed swoim domem
w czasach wielkiego kryzysu –
skrajny przykład nędzy

1 Porównaj sytuację chłopów w końcu lat 20. XX w. i na początku następnej dekady.
2 W jaki sposób chłopi radzili sobie z ich pogarszającą się sytuacją materialną?

3 Co stanowiło podstawę wyżywienia chłopów w okresie wielkiego kryzysu?

221

02.06.2020 10:24:36
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 221
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 221 02.06.2020 10:24:36