Page 62 - historia 7
P. 62
Polscy ziemianie, mieszczanie i chłopi szybko zaczęli formować oddziały
wojskowe w Wielkopolsce i tworzyć lokalne komitety. Usuwali Prusaków z urzę-
dów. Rozpoczęło się powstanie wielkopolskie. Było ono trzecim zrywem
narodowym w tej dzielnicy w okresie 54 lat (wcześniejsze: 1794 r. i 1806 r.).
W wyniku powstania znaczna część Wielkopolski stała się znowu wolna.
Władze pruskie próbowały nakłonić Polaków do rozbrojenia większości
oddziałów powstańczych. W zamian obiecywały przyznanie autonomii czę-
ści Wielkopolski. Wkrótce przerwały dialog i przystąpiły do tłumienia ruchu.
Bitwa pod Miłosławiem rozegrała
się 30 kwietnia 1848 r. Starło się Dnia 29 kwietnia wojska pruskie zaatakowały polski obóz wojskowy w Książu
w niej prawie 3500 powstańców i zdobyły go. W kolejnych dniach Polacy pod wodzą Ludwika Mierosław-
i 2500 żołnierzy pruskich. skiego odnieśli zwycięstwa pod Miłosławiem i Sokołowem. Pomimo tych
Powyżej: obraz Juliusza Kossaka,
który upamiętnia te walki. sukcesów powstańczy zapał wygasał. Nie wierzono w zwycięstwo w obliczu
tak znacznej przewagi Prus. Polskie oddziały skapitulowały 9 maja 1848 r.
Po opanowaniu sytuacji w Wielkopolsce władze pruskie wycofały się z obiet-
nic przywrócenia autonomii. Polakom udało się jedynie uzyskać reprezenta-
cję w sejmie pruskim – założyli w nim Koło Polskie. Był to klub poselski,
który reprezentował interesy rodaków w sprawach gospodarczych i oświato-
wych oraz bronił ojczystego języka.
Więcej na temat
O polskość Pomorza Gdańskiego, Warmii, Mazur i Śląska
W 1848 r. pod wpływem wypadków w Berlinie i Poznaniu do wystąpień doszło
również na Pomorzu Gdańskim i Górnym Śląsku. Uczestniczyli w nich głów-
nie polscy chłopi i robotnicy. Grupy te domagały się podniesienia płac, znie-
sienia ciężarów feudalnych oraz wprowadzenia języka polskiego do szkół,
urzędów i sądów. Ich walkę poparli polscy posłowie wybrani do sejmu pru-
skiego. Skierowali oni do władz petycję zawierającą wymienione postulaty.
Nie odniosła ona jednak skutku. Pomimo tego na ziemiach zaboru pru-
skiego oraz na Mazurach i Górnym Śląsku ożywił się polski ruch narodowy.
Społecznicy krzewili polskość wśród mieszkańców: prowadzili akcje oświa-
towe i kulturalne. Na Śląsku o utrzymanie polskiego języka i obyczajów zabie-
gali ksiądz Józef Szafranek oraz nauczyciel i poeta Józef Lompa. Dzięki nim
zaczęto tam wydawać polskie gazety i zakładać czytelnie ludowe. Na Warmii
Mazury zostały przyłączone i Mazurach prawa do używania języka polskiego w szkołach bronili ewange-
do Polski w 1945 r. (po II wojnie liccy duchowni: Gustaw Gizewiusz i Krzysztof Mrongowiusz. Upominali się
światowej). Wówczas dwa miasta oni także o prawa ludu mazurskiego, który mówił gwarą zbliżoną do języka
– na pamiątkę zasług Gizewiusza
i Mrongowiusza – otrzymały polskiego. Z powodu nasilania germanizacji ludność ta była zmuszona chro-
nowe nazwy: Giżycko i Mrągowo. nić swą odrębność od Niemców.
Na zdjęciu: pomnik Krzysztofa
Mrongowiusza w Olsztynku, z Poszukaj w encyklopedii lub w internecie informacji o jednym z wymienionych
gdzie duchowny się urodził. działaczy. Przedstaw jego zasługi dla ochrony polskości.
60
02.06.2020 10:21:04
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 60 02.06.2020 10:21:04
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 60
