Page 58 - historia 7
P. 58
Agitować – zjednywać zwolenników Ruch spiskowy w kraju
dla jakiejś sprawy.
Organizacje działające na emigracji utrzymywały kontakt z Polakami miesz-
kającymi w trzech zaborach. Do kraju przemycano wydawane w Paryżu bro-
szury, gazety oraz dzieła polskich romantyków. Działacze lewicy emigracyjnej
podejmowali wysiłki zmierzające do wywołania ogólnonarodowego zrywu.
Emisariusze, czyli tajni wysłannicy, zajmowali się organizowaniem grup
spiskowców w kraju i przygotowaniem nowego powstania. Tworzyli oni siat-
kę współpracowników w poszczególnych zaborach, a także agitowali wśród
mieszczan i chłopów na rzecz walki o niepodległość. Głównym ośrodkiem
polskiej konspiracji po powstaniu listopadowym stał się Kraków. Jako wol-
ne miasto cieszył się największymi swobodami. Ruch spiskowy rozwijał się
też w Galicji i pozostałych zaborach. Większość tajnych organizacji została
Jednym z przedstawicieli polskiego rozbita przez zaborców w latach 30. i 40. XIX w.
ruchu spiskowego był Szymon
Konarski – uczestnik powstania Rabacja galicyjska
listopadowego, emigrant,
a następnie emisariusz. Z jego Wybuch powstania przygotowywanego przez emisariuszy TDP we wszyst-
inicjatywy założono Stowarzyszenie kich zaborach zaplanowano na koniec lutego 1846 r. Zaborcy uprzedzi-
Ludu Polskiego. Była to organizacja li jednak powstańców i aresztowali całe kierownictwo zrywu. Pomimo tego
spiskowa, która działała w trzech
zaborach. W 1838 r. Konarski został akcja zbrojna nie została odwołana. W Wielkopolsce, Królestwie Polskim
aresztowany przez Rosjan i rok i Galicji doszło do pojedynczych wystąpień powstańczych. Wojska zaborcze
później rozstrzelany. szybko je stłumiły. Tragiczne wydarzenia rozegrały się w Galicji. Do walki
z powstańcami ruszyli bowiem nie tylko żołnierze austriaccy, ale też miej-
scowi chłopi. Wszczęli oni również bunt przeciwko szlachcie. W historii jest
on określany jako rabacja galicyjska.
Ludność wiejska sprzeciwiała się ciężkim warunkom życia i stosunkom
panującym na wsi. Chłopi w większości żyli w nędzy, bez nadziei na poprawę
sytuacji. Przez całe życie byli skazani na pańszczyźnianą zależność od panów.
Niejednokrotnie padali ofiarą przemocy ze strony właścicieli. Urągało to ich
godności i budziło coraz większą nienawiść do szlachty. Dodatkowo tę niechęć
podsycali austriaccy urzędnicy. Rozpowszechniali pogłoski, że polska szlachta
organizuje powstanie przeciw Austrii, by udaremnić reformy cesarza, który
chce przekazać chłopom ziemię na własność. Podatni na tego typu sugestie
włościanie zaczęli organizować zbrojne grupy. Chłopi napadali na szlacheckie
Przywódca rabacji galicyjskiej dwory, mordowali właścicieli ziemskich, a nawet służbę. Rozkradali dobytek
Jakub Szela wcześniej pomagał i palili zabudowania.
chłopom w procesowaniu się Do największych rozruchów doszło w powiecie tarnowskim, gdzie znisz-
z panami. Sam miał też osobisty czono ponad 400 dworów. Łącznie zginęło przeszło tysiąc osób. Krwawa
zatarg ze szlachcicem. W czasie
rabacji organizował wiejskie rabacja galicyjska odbiła się głośnym echem na kontynencie europejskim.
oddziały. W imieniu chłopów Dostarczyła monarchistom argumentów na potwierdzenie zgubnych skut-
domagał się od władz zmniejszenia ków rewolucji. Natomiast w kraju w jej wyniku pogłębiły się podziały między
pańszczyzny. Dla jednych jest dworem a wsią. Członkom Towarzystwa Demokratycznego Polskiego raba-
bohaterem walk o sprawiedliwość
społeczną, a dla innych – cja odebrała wiarę w możliwość wspólnej walki polskiej szlachty i chłopów
buntownikiem. o niepodległość.
56
02.06.2020 10:21:00
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 56 02.06.2020 10:21:00
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 56
