Page 63 - historia 7

Wiosna Ludów w Galicji

Rewolucyjny zapał ogarnął również Polaków w Galicji. Pod koniec marca
1848 r. w Krakowie i we Lwowie doszło do demonstracji. W obu miastach
zawiązały się komitety. Żądały one od władz austriackich uwolnienia więzio-
nych działaczy politycznych. Wkrótce władze spełniły ten postulat. Sponta-
nicznie tworzono oddziały gwardii narodowej. W kwietniu do cesarza Austrii
udała się wspólna delegacja mieszczan z Krakowa i Lwowa. Postulowała ona
polonizację urzędów i szkół, powołanie polskich oddziałów wojskowych oraz
zniesienie pańszczyzny (propozycja polskich ziemian). Podobnie jak w zabo-
rze pruskim nie wysuwano haseł niepodległościowych (jak podczas powstania
1846 r.). Celem było przede wszystkim uzyskanie autonomii w ramach mo-
narchii Habsburgów. Cesarz nie przyznał jednak naszym rodakom żadnych
szczególnych uprawnień. Gwardia narodowa we Lwowie
Na wieść o rewolucyjnych wydarzeniach w Wiedniu galicyjscy chłopi ma- była rodzajem ochotniczej milicji
sowo odmawiali wykonywania pańszczyzny. Władze prowincji obawiały się, obywatelskiej. Pierwsza taka
gwardia powstała w czasie
że włościanie w sojuszu z polską szlachtą wystąpią przeciw panowaniu au- rewolucji francuskiej w 1789 r.
striackiemu. Dlatego Austriacy postanowili działać. W kwietniu 1848 r. guber-
nator Galicji wydał – w imieniu cesarza Ferdynanda I – patent o zniesieniu Patent – tu: dokument urzędowy,
pańszczyzny i uwłaszczeniu chłopów. Włościanie otrzymali na własność rozporządzenie monarchy.
użytkowaną przez siebie ziemię. Nie płacili za nią odszkodowania, ale pod-
wyższono im podatek. Uzyskane środki przeznaczono na wypłacenie odszko-
dowań szlachcie. Z czasem cesarz potwierdził patent o uwłaszczeniu.

Uwolnienie więźniów politycznych
w Krakowie w marcu 1848 r.
(litografia Jana Kantego
Lorenowicza)
Pod koniec kwietnia – po uspokojeniu sytuacji na wsi – Austriacy przy-
stąpili do rozbrajania polskich gwardii w Krakowie. W rezultacie na ulicach
wybuchły walki. Polaków zmuszono do kapitulacji. W listopadzie 1848 r. od-
działy austriackie stłumiły też wystąpienia we Lwowie. Miasto zostało ostrze-
lane z dział, zginęło ponad 100 osób. Zniszczono uniwersytecką bibliotekę
i ratusz. W ramach represji zlikwidowano większość polskich klubów, komi-
tetów i czasopism.

61

02.06.2020 10:21:05
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 61 02.06.2020 10:21:05
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 61