Page 151 - historia 8

Canaletto i odbudowa Warszawy 4.2 Przegrana walka

W trakcie odbudowy Warszawy gigantyczną pracę wykonali architekci
z Biura Odbudowy Stolicy. Włożyli duży wysiłek w to, by wiernie odtworzyć wiele NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
ze zniszczonych zabytków. Podczas prac rekonstrukcyjnych często posługiwali się XX XXI
archiwalnymi projektami i reprodukcjami dzieł sztuki. Istotną rolę odegrały wieki 30 czerwca 1946 r. – 19 stycznia 1947 r. – wybory
między innymi obrazy Bernarda Bellotta, zwanego Canalettem. Malarz w czasie referendum ludowe do Sejmu Ustawodawczego
pobytu w Warszawie w latach 1767–1780 z fotograficzną dokładnością
dokumentował życie stolicy za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Podejmij temat z W jakich okolicznościach powstał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej?

Ruiny kościoła św. Kazimierza (sakramentek)
na Rynku Nowego Miasta w Warszawie. Referendum ludowe Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL)
Podczas powstania warszawskiego – niezależna od komunistów partia
XVII-wieczna świątynia służyła jako szpital. Na mocy postanowień konferencji w Jałcie Tymczasowy Rząd Jedności Na- polityczna zarejestrowana w 1945 r. PSL
Z tego powodu była częstym celem rodowej był zobowiązany przeprowadzić w najbliższym możliwym terminie opowiadało się za wprowadzeniem
bombardowań Luftwaffe. wolne wybory do Sejmu Ustawodawczego. Sytuacja wskazywała na to, że jeśli ustroju demokratycznego

będą one prawdziwie demokratyczne, komuniści poniosą klęskę. Większość i niezależnością Polski od ZSRS.
Polaków sprzeciwiała się bowiem ich rządom. Dużym poparciem w kraju cie-
szyło się Polskie Stronnictwo Ludowe (w skrócie: PSL) ze Stanisławem
Mikołajczykiem na czele. Ponadto wciąż działały liczne zgrupowania party-
zanckie, które nie uznawały władzy narzuconej przez Moskwę.
Kościół św. Kazimierza na obrazie Canaletta z 1778 r.
Dzieło pozwoliło zrekonstruować ogólny zarys budowli, Komuniści, z Władysławem Gomułką i Bolesławem Bierutem na czele,
ustalić jej kolorystykę i odtworzyć detale architektoniczne. wiedzieli, że w kraju panują antykomunistyczne nastroje. Postanowili więc
maksymalnie opóźnić dzień głosowania. W tym celu przeforsowali pomysł
Odbudowany
kościół referendum ludowego. W oficjalnym przekazie władze komunistyczne
św. Kazimierza przekonywały, że ten plebiscyt pomoże określić ustrój państwa. W rzeczywi-
stości referendum miało przygotować administrację państwową do sfałszowa-
nia przyszłych wyborów. Poza tym PPR chciała zyskać na czasie, by umocnić
swoje rządy i osłabić PSL. Referendum odbyło się 30 czerwca 1946 r. Wy-
borcy odpowiadali w nim na trzy pytania:
1. Czy jesteś za zniesieniem Senatu?
2. Czy chcesz utrwalenia w przyszłej Konstytucji ustroju gospodarczego, zaprowadzonego
przez reformę rolną i unarodowienie podstawowych gałęzi gospodarki krajowej, z za-
chowaniem ustawowych uprawnień inicjatywy prywatnej?
3. Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic państwa polskiego na Bałtyku, Odrze i Nysie Komunistyczny plakat z 1946 r.
Łużyckiej? nawołujący do odpowiedzi
„trzy razy tak”. Żołnierz podziemia
Komuniści agitowali za odpowiedzią „trzy razy tak”. Z kolei PSL wzy- został na nim ukazany
wało do negatywnej odpowiedzi na pierwsze pytanie. W ten sposób pragnęło jako hitlerowski kolaborant.
wybadać nastroje społeczne i wykazać ewentualny brak poparcia dla władz.
Z oficjalnych wyników przedstawionych przez władze wynikało, że przewa- Ciekawe!
żająca większość społeczeństwa polskiego odpowiedziała twierdząco na wszyst- Według ustaleń historyków na pierwsze
kie pytania. Oznaczałoby to zwycięstwo PPR. W rzeczywistości komuniści pytanie „nie” odpowiedziało aż 73 pro-
sfałszowali wyniki referendum. W ten sposób chcieli udowodnić, że popiera cent głosujących. Tymczasem w 1946 r.
ich większość Polaków. władze ogłosiły, że było to 33 procent.

149