Page 22 - historia 8

Tajemnica Enigmy
Agresja ZSRS na Finlandię i kraje bałtyckie
Po klęsce Polski we wrześniu 1939 r. Niemcy i ZSRS podpisały traktat gra-
niczny. Wprowadzono w nim istotne zmiany w stosunku do ustaleń z sierpnia. Na wyniki wojen wpływają nie tylko starcia na polach bitew. Duże znaczenie mają też
Granica między tymi państwami miała przebiegać wzdłuż linii rzek Narew- działania wywiadowcze, np. rozszyfrowywanie korespondencji wroga. Dla przebiegu
-Bug-San. Pod okupacją niemiecką znalazły się zatem również ziemie między II wojny światowej ogromnie ważne było odkodowywanie komunikatów
Wisłą i Bugiem, które pierwotnie miały przypaść ZSRS. W zamian za rezy- zaszyfrowywanych za pomocą niemieckiej maszyny Enigma.
gnację z nich Sowieci zyskali uznanie swoich wpływów na Litwie.
Fińska artyleria podczas wojny Stalin, który otrzymał od Niemców wolną rękę w Europie Wschodniej,
z Armią Czerwoną. Finowie dążył do podporządkowania sobie kolejnych państw. W listopadzie 1939 r. Czym była Enigma?
byli świetnie przygotowani Sowieci zaatakowali Finlandię. Pomimo przewagi nie zdołali złamać opo-
do walki w zimowych warunkach. Enigma była przenośną
Początkowo odnosili duże sukcesy ru Finów. W lutym 1940 r. Armia Czerwona ponowiła atak i odniosła już maszyną szyfrującą.
w starciach z Armią Czerwoną, większe sukcesy. W obawie przed interwencją Zachodu Stalin zawarł jednak Skonstruowano ją w Niemczech
która była gorzej wyszkolona rozejm z fińskim rządem. Finlandia obroniła niepodległość. w latach 20. XX w.
i nie miała umundurowania Kolejnymi ofiarami sowieckiej agresji stały się trzy inne kraje nadbałtyc- Wykorzystywano w niej Henryk Zygalski
mechanizm obracających się
maskującego. wirników. Początkowo
kie – Litwa, Łotwa i Estonia. Armia Czerwona zajęła je bez przeszkód była stosowana w gospodarce. Jerzy Różycki
w 1940 r. Następnie Stalin wymusił na władzach Rumunii oddanie Besarabii Dopiero później została
i północnej Bukowiny. zaadaptowana do celów
wojskowych. Dzięki Enigmie Marian Rejewski
niemiecki sztab tak skutecznie
kodował depesze, że służby
wywiadowcze innych państw
nie były w stanie złamać szyfru. Sukces polskich matematyków
W skrócie
Enigma
Muzeum Lotnictwa Polskiego Podbój Danii, Norwegii, Belgii, Holandii i Luksemburga przez Niemcy. W okresie międzywojennym najbardziej
w Krakowie zaawansowane prace nad złamaniem
kodów Enigmy prowadziło Biuro Szyfrów
Czerwiec 1940 r. – kapitulacja Francji. Podział kraju na część okupowaną Prace w Bletchley Park Wojska Polskiego. Jego pracownicy,
i nieokupowaną (pod rządami P. Pétaina) z siedzibą w Vichy. absolwenci Uniwersytetu Poznańskiego,
Już w 1939 r. Brytyjczycy zorganizowali tajny Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk
Sierpień–październik 1940 r. – bitwa o Anglię. Pierwsza klęska Niemiec. ośrodek odczytywania szyfrów w Bletchley Zygalski, w grudniu 1932 r. jako pierwsi
[czyt. bleczli] Park pod Londynem. Brytyjscy złamali kody Enigmy za pomocą metod
Kwiecień 1941 r. – podbój Grecji i Jugosławii przez państwa Osi. kryptolodzy na bazie polskich dokonań prowadzili matematycznych. Następnie zbudowali
prace nad łamaniem coraz lepiej szyfrowanych urządzenia elektromechaniczne,
Aneksje Związku Sowieckiego w 1940 r.: część Finlandii, Litwa, Łotwa, rozkazów wroga. Przez cały czas Niemcy ulepszali które wspomagały proces łamania szyfru.
Estonia, Besarabia. bowiem Enigmę. Czołową rolę w pracach Krótko przed wybuchem II wojny światowej
prowadzonych w Bletchley Park odegrał angielski Polacy przekazali Francuzom i Brytyjczykom
matematyk Alan Turing [czyt. tjurin]. Stworzył kopię Enigmy i związaną z nią dokumentację.
W Muzeum Lotnictwa Polskiego w Kra- Czy już umiesz? on tak zwaną bombę kryptologiczną Turinga.
kowie można obejrzeć między innymi Za pomocą tego urządzenia alianci odczytywali
brytyjski samolot typu Spitfire i niemiec- 1 Wyjaśnij, jakie znaczenie dla Niemiec miało opanowanie przez Wehrmacht większość niemieckich depesz. Sukcesy te ułatwiły
ki myśliwiec typu Messerschmitt [czyt. Danii i Norwegii. wygranie powietrznej bitwy o Anglię i przyczyniły się
meserszmit] Me 209. do sukcesu podczas lądowania w Normandii.
2 Podaj przyczyny niemieckich sukcesów na froncie zachodnim w 1940 r.

3 Jak oceniasz decyzję Francuzów z 1940 r. o ogłoszeniu Paryża miastem
otwartym? Uzasadnij swoje stanowisko.

4 Oceń znaczenie porażki III Rzeszy w bitwie powietrznej o Anglię.
Jak to niepowodzenie Niemiec wpłynęło, twoim zdaniem, na dalsze losy
Wyjaśnij, czym była francuska linia Ma- II wojny światowej?
ginota [czyt. mażinota]. Z jakich powo-
dów nie spełniła ona swej roli w czasie 5 Porównaj sposób prowadzenia działań wojennych na froncie zachodnim
wojny w 1940 r.? w czasie I wojny światowej oraz w 1940 r. Zapisz w zeszycie dwa wnioski. Ośrodek w Bletchley Park

20