Page 26 - historia 8

I I I I I I I I I
J. Ładoga
FINLANDIA I I I I I I I I I I I I I I I I I I Kama WALKI NA FRONCIE
HELSINKI Leningrad Wołga WSCHODNIM
Norwegia I I I I I I I ZWIĄZEK w latach 1941–1943
1941–1944
Oslo SZTOKHOLM Tallinn 0 200 400 600 km
Jez. SOCJALISTYCZNYCH
Wener MOSKWA granice państw z 22 VI 1941 r.
SZWECJA M . B a ł t y c k i e Ryga 1941 REPUBLIK inne granice
22 VI 1941 r.
Dania Smoleńsk SOWIECKICH granica Wielkich Niemiec
Kopenhaga Mińsk I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I państwa Osi i ich sojusznicy
obszary okupowane
Gdańsk Homel Kursk przez państwa Osi
u schyłku 1942 r.
Hamburg 1943 Stalingrad obszary pod kontrolą
BERLIN P olsk a I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I 1942–1943 aliantów pod koniec 1942 r.
Łaba
Warszawa Kijów Don państwa neutralne
NIEMCY Generalne Dniepr
Gubernatorstwo I I I I I I I I I I I I I I I I I I ważniejsze bitwy
Rostów
Ren
Praga Kraków nad Donem kierunki natarć wojsk
państw Osi
Luksemburg Protektorat M. K a s p i j s k i e
Czech i Moraw SŁOWACJA kierunki natarć Armii
Monachium I I I I I I I I I I I I Czerwonej
Wiedeń WĘGRY Odessa K r y m I I I I I I I I I I najdalszy zasięg państw Osi
LIECHTENSTEIN w końcu 1942 r.
A ustria BUDAPESZT K auk az
SZWAJCARIA Sewastopol I I I I I I I I linia frontu na przełomie
WŁOCHY
WŁOCHY RUMUNIA Morze Czarne lat 1943 i 1944
z Wskaż na mapie miejsca decydujących bitew na froncie wschodnim. Omów jedną z nich.

1
Effendi Kapijew o walkach na froncie wschodnim
2
1 Effendi Kapijew (1909–1941) – sowiec- […] Równina. Piaszczyste stepy mozdockie …
ki korespondent wojenny, pisarz i po- Niemcy nagle cofnęli się i rozpoczęli odwrót…
eta. Jego notatki frontowe z czasów Jedziemy ośnieżoną drogą w nieprzerwanym potoku walącego naprzód
II wojny światowej zostały wydane do- wojska. Idą i idą bez przerwy tysiące żołnierzy – czarni ze zmęczenia, o pozba-
piero wiele lat po śmierci autora.
wionych wyrazu kamiennych twarzach – ci bohaterowie i cierpiętnicy, czarni
2 Stepy mozdockie – rejon w okoli- i usmoleni. Azerbejdżanie, Gruzini, Rosjanie…
cach Mozdoku – miasta położonego
w Osetii Północnej na Kaukazie. Opuszczamy na zawsze te stepy, gdzie przez cztery miesiące nie milkła ani
na chwilę artyleryjska kanonada, gdzie nasze niezliczone ataki rozbijały się o że-
lazny niemiecki system obronny, gdzie zginęło tylu młodych. […]
Pada śnieg. Śnieg zasypuje trupy.
Myślę o tym, co jest najbardziej przerażające w tym milczącym polu usia-
nym trupami? Okazuje się, że nic! Widok jest tak nieprawdopodobny, że nie
dociera do uczuć ludzkich, nie sposób go pojąć. Człowiek patrzy na to z zadzi-
wiającym spokojem, obojętnie… Jak gdyby oglądał płótno namalowane przez
artystę, przedmiot martwy… […]
Wymarsz Armii Czerwonej Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami
na front, 1942 r. metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów,
oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001

1 Przedstaw obraz wojny oczyma jej uczestnika. Na czym koncentruje on swoją
uwagę? Jaki obraz Niemców ukazuje?

2 Poszukaj relacji żołnierskiej z okresu II wojny światowej. Przeczytaj ją i streść.

24