Page 224 - historia 8

Okrągły Stół – różne punkty widzenia

W odczuciu części społeczeństwa zmiany zachodzące w 1989 r. postępowały
zbyt wolno. Powodem narastającej frustracji społecznej były wciąż silne wpły-
wy komunistów w aparacie władzy. W samym rządzie Mazowieckiego PZPR
miała pięciu ministrów. Dwóch z nich stało na czele resortów siłowych – mini-
sterstwa spraw wewnętrznych (gen. Czesław Kiszczak) i ministerstwa obrony
narodowej (gen. Florian Siwicki). Opinię publiczną bulwersowały pojawiają-
Manifestacja przeciwników ce się pogłoski o niszczeniu akt bezpieki przez funkcjonariuszy służb PRL.
zawarcia porozumień z komunistami Na tle wszechobecnej biedy raziło uwłaszczanie partyjnej nomenklatury.
w Gdańsku w 1989 r.
Jej przedstawiciele przejmowali na własność część pospiesznie prywatyzowa-
nego majątku państwowego. Do dziś część społeczeństwa uważa, że źródłem
Nomenklatura – w PRL: grupa tych niesprawiedliwości był kontrakt Okrągłego Stołu, w imię którego umoż-
ludzi, która z ramienia władz liwiono komunistom utrzymanie wpływów w polityce i gospodarce. Przeciw-
komunistycznych piastowała wysokie nicy porozumienia uważają, że w 1989 r. należało natychmiast odsunąć osła-
stanowiska w państwie i której bionych komunistów od władzy i rozliczyć ich za dekady totalitarnych rządów.
przysługiwały niezasłużone przywileje.
Z badań społecznych (zob. s. 223) wynika jednak, że większa część Polaków
Kontrakt – umowa. pozytywnie ocenia porozumienia Okrągłego Stołu. Obrońcy tego kompro-
misu twierdzą, że wcale nie było pewne, czy komuniści ugną się pod presją
społeczną i bez walki oddadzą władzę. Ich zdaniem Okrągły Stół umożliwił
pokojowe przemiany w Polsce.

Opinie o Okrągłym Stole
Adam Michnik: Z pewnością kryła się też za Okrągłym Stołem słabość. Ludzie władzy byli już zbyt słabi, by opo-
zycję demokratyczną zniszczyć, zaś ludzie opozycji solidarnościowej byli zbyt słabi, by władzę komunistyczną obalić.
Nad kompromisem Okrągłego Stołu unosił się cień Rosji: Rosji prącej ku wolności, ale wciąż jeszcze skutej gorsetem
imperialnej retoryki i komunistycznej nomenklatury. Ludzie władzy szli na Okrągły Stół z przekonaniem, że trzeba
wszystko zmienić w taki sposób, żeby wszystko pozostało po staremu. Ludzie opozycji demokratycznej szli tam w prze-
konaniu, że trzeba respektować wszystkie realia w taki sposób, by móc je wszystkie odmienić.

Źródło: A. Michnik, Cud Okrągłego Stołu, „Gazeta Wyborcza” 2006, 4 IV,
cyt. za: https://wyborcza.pl, dostęp: 1.12.2020 r.

Kornel Morawiecki: Dzisiaj patrzymy na konsekwencje ugody Okrągłego Stołu, na nierozliczenie komuny, fałszy-
we autorytety, skrywanie agentów, na rozgrabienie społecznego majątku z jednej, a biedę i wegetację wielu działaczy
podziemia z drugiej strony. Uświadamiamy sobie, że Okrągły Stół zaprzepaścił wielką ideę solidarności. Nie tylko nas,
Polaków, ale wszystkie po części naśladujące Polskę pokomunistyczne kraje wepchnął w nomenklaturowy, nieprawy
kapitalizm.
Źródło: Wypowiedź Kornela Morawieckiego z 2009 r.,
cyt. za: A. Dudek, Wokół Okrągłego Stołu, https://muzhp.pl/pl, dostęp: 24.11.2020 r.

1 W jaki sposób Adam Michnik tłumaczy konieczność podjęcia rozmów przy Okrągłym Stole przez władze i część
Solidarności?
2 Jakie zarzuty pod adresem Okrągłego Stołu stawia Kornel Morawiecki?

222