Page 229 - historia 8

Gabinet Jana Olszewskiego i sprawa lustracji Dekomunizacja – usuwanie struktur
charakterystycznych dla systemu
W rozdrobnionym sejmie wystąpiły trudności z wyłonieniem nowego rzą- komunistycznego oraz odsuwanie
du. Ostatecznie funkcję premiera w grudniu 1991 r. objął Jan Olszewski, od pełnienia ważnych stanowisk osób
działacz PC. Jego rząd nie uzyskał poparcia wszystkich klubów wywodzących związanych z tym systemem.
się z Solidarności i szybko popadł w konflikt z Wałęsą. Podłożem były spory Tajny współpracownik (TW) –
kompetencyjne i różnice zdań w sprawie sposobu i zakresu dekomunizacji. informator lub wykonawca zleceń służb
Szczególnie kontrowersje budziła lustracja, czyli kontrola przeszłości osób specjalnych w okresie PRL.
sprawujących funkcje publiczne w zakresie ich ewentualnej współpracy z ko-
munistyczną Służbą Bezpieczeństwa i wywiadem PRL. Po podjęciu uchwały
lustracyjnej przez sejm w maju 1990 r. minister spraw wewnętrznych Anto-
ni Macierewicz zdecydował się podać do publicznej wiadomości informa-
cje o zasobach archiwalnych komunistycznej bezpieki. Na tak zwanej liście
Macierewicza, czyli na liście osób ewidencjonowanych przez UB i SB jako
tajni współpracownicy, znaleźli się prezydent Lech Wałęsa, marszałek
sejmu Wiesław Chrzanowski i wielu parlamentarzystów. Celem ogłoszenia
listy przez Macierewicza było nakłonienie osób współpracujących ze służba- Jan Olszewski 4 czerwca 1992 r.
mi PRL do wycofania się z życia publicznego. W przekonaniu zwolenników podczas przemówienia krótko
lustracji był to krok niezbędny do odcięcia się państwa od komunistycznej przed odwołaniem jego rządu mówił:
przeszłości i budowania porządku opartego na sprawiedliwości społecznej. […] I z pełną świadomością stawiam
przed wami, posłowie, to zadanie,
Na działania Macierewicza ostro zareagowali Lech Wałęsa i część polity- abyście według własnego
ków. Zarzucili oni ministrowi wykorzystywanie przeszłości do walki politycz- sumienia głosowali za lub przeciw
nej oraz posługiwanie się informacjami z archiwów SB bez ich sprawdzenia. odwołaniu tego rządu. Czynię tak
Przeciwnicy uchwały lustracyjnej zbudowali większość sejmową zdolną obalić w przekonaniu, że od dzisiaj stawką
w tej grze [...] jest pewien obraz Polski,
rząd. Nocą z 4 na 5 czerwca 1992 r. sejm odwołał gabinet Jana Olszewskiego jaka ona ma być. Może inaczej –
głosami posłów UD, KLD, KPN, PSL, SLD i mniejszych ugrupowań. czyja ona ma być. [...]

Rząd Hanny Suchockiej

Po upadku gabinetu Jana Olszewskiego desygnowany na premiera Waldemar
Pawlak nie zdołał utworzyć rządu. W lipcu 1992 r. dzięki poparciu ZChN,
UD, KLD i mniejszych partii premierem została Hanna Suchocka z UD.
W czasie rządów Hanny Suchockiej sejm uchwalił 1 sierpnia 1992 r.
tzw. małą konstytucję, która określała zasady ustrojowe państwa do czasu
uchwalenia ustawy zasadniczej. Opierały się one na zachowaniu równowagi
między parlamentem, rządem i prezydentem. W atmosferze sporów w stycz-
niu 1993 r. parlament uchwalił ustawę o planowaniu rodziny, ochronie płodu Podpisanie konkordatu między
ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Ustawa zakazy- nuncjuszem apostolskim
wała aborcji poza pewnymi wyjątkami i była kompromisem względem pro- arcybiskupem Józefem
Kowalczykiem (po lewej stronie)
jektu przewidującego całkowity zakaz przerywania ciąży. W lipcu 1993 r. rząd a szefem dyplomacji w rządzie
wynegocjował konkordat regulujący stosunki ze Stolicą Apostolską. Hanny Suchockiej Krzysztofem
Narastający kryzys polityczny doprowadził do upadku rządu Hanny Su- Skubiszewskim. Porozumienie
chockiej w maju 1993 r. Prezydent Lech Wałęsa rozwiązał sejm i zarządził zostało ratyfikowane przez sejm
dopiero w 1998 r. po zwycięstwie
przedterminowe wybory parlamentarne. Skłócone ze sobą ugrupowania soli- prawicy w wyborach
darnościowe poniosły w nich klęskę. parlamentarnych.

227