Page 119 - polski 5 cz2
P. 119

Marzenia o lataniu...  9.5    Mityczny przecinek w zdaniach

 Od czasów zamierzchłych do dziś człowiek dokonał wielu wyczynów   (przecinek w zdaniu złożonym)
 związanych z lotnictwem: pokonał barierę dźwięku, odbył loty w kosmos
 rakietami i promami kosmicznymi, powszechne stały się loty pasażerskie.
 Ludzkość wciąż jednak czekają nowe wyzwania, jak na przykład
 pierwszy załogowy lot na Marsa.
          Podejmij temat                           z  Przepisz dialog do zeszytu i w miejsce kropek wstaw brakujące
                                                    znaki interpunkcyjne.

                                                    – Co u ciebie • – zapytał Maciek •
 ok. 2200 roku p.n.e.                               – Gram w Wojny tytanów • Nie przeszkadzaj mi • – krzyknęła
 Jedna z pierwszych opowieści fantastycznych
 – o latającym cesarzu Szun – pochodzi z podań      Zuzka •
 i legend starożytnych Chin.                        – Idziemy do kina na Ikara czy gramy •
 ok. 1000 roku p.n.e.                               – Idziemy do kina • A masz bilety •
 W podaniach chińskich znaleźć można wzmiankę
  o latających ludziach Ki-Kuang; w legendach       – Kupimy przed seansem •
 starożytnych Indii z tego samego czasu
  – o latającym koniu króla Vikramaditya. Znany jest       Powiedz, czy w niektórych miejscach można było użyć różnych
 też prawie wszystkim starogrecki mit o Dedalu      znaków.
  i jego marzycielskim synu Ikarze, którzy uciekli  ok. 500 roku p.n.e.
  z Krety, używając skrzydeł.  Chińczyk Kung-Szutse miał zbudować latawiec,
 na którym sam wzleciał.


          1.   Przeczytaj informację o tym, gdzie w zdaniach złożonych stawiamy
               przecinki.

 na początku XVI w. (ok. 1500 r.)
 Leonardo da Vinci opracował dość szczegółowe   W zdaniu złożonym przecinki stawiaj przed spójnikami:
 plany statków latających: balonów cieplnych,   •   więc, ale, dlatego, a, lecz,
 skrzydłowca, śmigłowca i spadochronu.
  Mniej więcej w tym samym czasie chiński   5 czerwca 1783 roku  •   że, ponieważ, bo, gdy, aby, gdyż
 wynalazca Wan-Hu odbył nieudany lot za pomocą   Udała się próba lotu balonem, zbudowanym przez   oraz przed zaimkami:
 47 rakiet prochowych.  braci Montgolfier [czyt. mągol•e] we Francji.  •   który, która, jaki, jaka, gdzie, jak, kiedy,

            gdy łączą one zdania składowe.

 1809 rok
 W powietrze wzniósł się cięższy od powietrza   Spójniki i, oraz, lub, albo, ani, czy mogą łączyć wyrazy w zdaniu oraz zdania
 szybowiec Anglika George’a Cayleya [czyt. dżordża   składowe. Zwykle nie stawia się przed nimi przecinków, np.:
 kajleja].  1891 rok  Dedal i Ikar lecieli ponad morzem.
 Niemiec Otto Lilienthal [czyt. lịliental] rozpoczął erę
 regularnych lotów szybowcem. W ciągu pięciu lat   Starożytni Grecy wyjaśniali w mitach powstanie elementów świata albo
 wykonał około 2000 przelotów, które rozpoczynał,   opisywali życie bogów.
 startując ze wzniesień.

 1903 rok   Wyjątkiem są zdania, w których spójniki te się powtarzają, np.:
 Dwaj Amerykanie – bracia Wright [czyt. rajt]  I Dedal, i Ikar chcieli dolecieć do celu.
  – dokonali czterech przelotów samolotem własnej
 konstrukcji, a pierwszy międzynarodowy lot   Starożytni Grecy albo wyjaśniali w mitach powstanie elementów świata,
 pasażerski odbył się już w 1919 roku.  albo opisywali życie bogów.
 1969 rok                                                                                Znajdź grę komputerową, która
 Podczas misji Apollo 11 odbyło się pierwsze   Jeśli zdania nie są połączone żadnym spójnikiem, rozdzielaj je przecinkiem,   nawiązuje  do  mitów.  Zapisz  jej
 lądowanie człowieka na Księżycu zakończone   np.: Dzwonię, rozmawiam, odkładam słuchawkę i koniec.  tytuł w zeszycie. Napisz o niej
 2014 rok  szczęśliwym powrotem na Ziemię. W skład załogi
 Odbywają się pierwsze loty samolotami   weszli Neil [czyt. nil] Armstrong, Michael Collins   jedno zdanie złożone.
 elektrycznymi.  [czyt. majkel kolins], Edwin Aldrin [czyt. edłin oldrin].
                                                                                 117
   114   115   116   117   118   119   120   121   122   123   124