Page 114 - polski 7 cz 2

Zachować w pamięci

W różnych kulturach wykształciły się odmienne obrzędy oraz zwyczaje Jedną z odmian epitafium, dość szczególną ze względu na moment powstania
związane z pochówkiem zmarłych, zawsze jednak mają one na celu uczczenie i jej autora, jest autoepitafium, czyli tekst nagrobny napisany za życia dla siebie samego.
pamięci tych, którzy zakończyli doczesną wędrówkę. Jednym ze sposobów
zachowania człowieka w pamięci żywych są napisy nagrobne zwane
epitafiami. Słowo epitafium pochodzi z języka greckiego (ἐπιτάφιος epi-taphios)
i możemy je przetłumaczyć jako „nad grobem” lub „na kamieniu nagrobnym”.
Pierwsze epitafia pojawiły się w V w. p.n.e. w Atenach – zapisywane były jako
krótkie, zazwyczaj dwuwersowe teksty sławiące zmarłego.

Tu leży człowiek, który się
przez całe życie uśmiechał.
Przechodniu, teraz ty
uśmiechnij się.

Podejdź bliżej, przechodniu,
i wypocznij chwilę.
Nie godzisz się, odmawiasz?
A jednak będziesz musiał
tutaj wrócić.

Autoepitafium zaprojektowane dla
Napis na tablicy upamiętniającej 300 Spartan poległych siebie przez Marka Skwarnickiego,
w bitwie pod Termopilami brzmi: „Cudzoziemcze, powiedz polskiego poetę i publicystę
Lacedemończykom, że wierni ich prawom tu spoczywamy”. wydającego swoje utwory
m.in. pod pseudonimem Don Kopyto.
Teksty umieszczone na kamieniach nagrobnych
miały często charakter wypowiedzi zmarłego
skierowanej do żywych.

Forma epitafium na przestrzeni wieków ulegała zmianie. Obok klasycznej
– podniosłej i poważnej, mającej na celu pochwałę zmarłego, pojawiały się
epitafia w formie humorystycznej, które nie były przeznaczone na kamień
nagrobny, a powstawały dla zabawy. Wśród znanych twórców żartobliwych
epitafiów, stworzonych w języku polskim można wymienić między innymi:
ojca poezji polskiej – Jana Kochanowskiego, autorkę wierszy i opowiadań
dla dzieci i młodzieży – Wandę Chotomską i laureatkę literackiej
Nagrody Nobla – Wisławę Szymborską. Epitafium, czyli ozdobna tablica, z urną z sercem Fryderyka Chopina
znajduje się w kościele pw. św. Krzyża w Warszawie. Zostało
zaprojektowane przez Leonardo Marconiego oraz Andrzeja
Pruszyńskiego. Na tablicy znajduje się m.in. zaczerpnięty z Ewangelii
św. Mateusza cytat: „Gdzie skarb twój, tam i serce twoje” oraz napis:
„Fryderykowi Chopinowi, rodacy”.

112