Page 22 - polski 8 cz1

1.3 Na drzwiach zapisane (płaskorzeźba jako tekst kultury)

Podejmij temat z Przeczytaj tekst o tym, w jaki sposób w średniowieczu zachowywano dla
potomnych ważne wydarzenia historyczne.
W średniowieczu przedstawiano historię nie tylko w kronikach, ale także
malowano czy rzeźbiono wybrane sceny lub całe dzieje. Oto na przykład
na drzwiach w archikatedrze gnieźnieńskiej, tzw. Drzwiach Gnieźnień-
skich, nieznany artysta przedstawił wyobrażenie najważniejszych chwil
z życia św. Wojciecha, męczennika i jednego z patronów Polski. Drzwi te
składają się z dwóch skrzydeł i zostały wykonane w Polsce około 1170 roku
za panowania księcia Mieszka III Starego.

z Obejrzyj zdjęcie płaskorzeźb na odlanych z brązu Drzwiach Gnieźnieńskich
i zapoznaj się z opisem przedstawionych na nich scen. Zwróć uwagę
na ich tematykę.

Sceny przedstawione na skrzydle lewym (od dołu):
Znaczek pocztowy z wizerunkiem
Świętego Wojciecha, ok. 1997, 1. Narodziny i kąpiel Wojciecha w 956 r. w czeskich Libicach – kwaterę po-
Niemcy dzielono na dwa pola: po lewej stronie widać nowo narodzonego Wojcie-
cha z matką, a po prawej – jego kąpiel w naczyniu w kształcie chrzcielnicy.
2. Złożenie chorego dziecka na ołtarzu i ofiarowanie go Bogu – rodzi-
ce Wojciecha przeznaczyli go do stanu duchownego w nadziei, że po-
wróci do zdrowia. Tu przedstawiono moment cudownego ozdrowienia
w świątyni.
3. Oddanie Wojciecha do szkoły mistrza Oktryka przy katedrze w Magde-
burgu w 972 roku.
4. Nocna modlitwa Wojciecha przed kaplicą męczenników w Pradze lub
Magdeburgu.
5. Nadanie godności biskupa w 983 r. w Weronie – cesarz Otton II podaje
Wojciechowi pastorał (zdobiona laska o ślimakowato zwiniętym zakoń-

czeniu) będący atrybutem godności biskupiej w Kościele katolickim.
6. Uzdrowienie opętanego – Wojciech stoi przed opętanym i dokonuje
aktu jego wyzwolenia (według pisanych żywotów świętego podobne wy-
darzenie miało miejsce podczas sakry biskupiej Wojciecha).
7. Widzenie senne Wojciecha – Chrystus nakazuje, by przestał on tolero-
wać handel niewolnikami.
8. Wojciech przed księciem czeskim Bolesławem II Pobożnym oskarża Ży-
dów o handel niewolnikami chrześcijańskimi i domaga się, by władca
tego zakazał.
9. Cud z ok. 995 r. w rzymskim klasztorze św. Bonifacego i św. Aleksego –
gliniane naczynie, w którym Wojciech przenosił wodę lub wino, upadło,
ale się nie rozbiło. Scena ukazuje Wojciecha opowiadającego o zdarze-
niu zakonnikom.

20