Page 108 - 881312_TECHNIKA

6.1 Układy mechaniczne

Podejmij temat

Co mają ze sobą wspólnego obiekty
widoczne na zdjęciach?

Każdego dnia widzisz mnóstwo maszyn, urządzeń i narzędzi mających przeróżne zastosowania. Niektó-
re z nich są bardzo proste – składają się z jednej części lub z kilku, inne mają formę skomplikowanych,
zautomatyzowanych konstrukcji. Jak się domyślasz, różnią się one liczbą elementów, z których są zbudo-
wane. Jednak części składowe maszyn też mogą być mniej lub bardziej złożone – podstawowy ich podział
znajduje się poniżej.

Części proste Części złożone Podzespoły Zespoły
wykonane składające się zbudowane z części składające się
z jednego kawałka z kilku cześci prostych prostych i złożonych; z części prostych
materiału (łożyska, przegub stanowią jedną i złożonych
(nity, kołki) krzyżakowy) konstrukcyjną całość oraz podzespołów

Budową i zasadą działania maszyn zajmuje się dziedzina na-
uki nazywana maszynoznawstwem. Każda maszyna składa się

Mechanizm – zespół współpra- z jednego mechanizmu lub z kilku mechanizmów, które prze-
cujących ze sobą elementów twarzają energię lub zamieniają ją na określoną pracę. Maszyny
maszyny, które wykonują okre- proste, nazywane także prostymi mechanizmami, służą do przeno-
ślone zadanie, np. zamieniają szenia, podnoszenia, podciągania, ściskania bądź rozdzielania. Ich
jeden rodzaj ruchu na inny.
działanie opiera się na podstawowych zasadach mechaniki. Dzięki
temu do wykonania określonej pracy potrzeba znacznie mniejszej
Mechanika – dział fizyki zajmu-
jący się badaniem ruchu ciał siły. Przyjrzyj się rysunkom przedstawiającym poszczególne maszy-
i ich wzajemnego oddziaływa- ny proste: blok, dźwignię jedno- oraz dwustronną, kołowrót, rów-
nia. nię pochyłą, śrubę, klin oraz przekładnię zębatą. Zwróć uwagę na
czerwone strzałki – oznaczają one kierunki działania sił w każdym

z ukazanych mechanizmów.

106