Page 76 - wos 8

3.5. Nieletni wobec prawa

Podejmij temat z Podaj przykład sytuacji, w której osoba korzystająca z internetu narusza
prawo.

Czyny karalne

Prawo karne – zbiór przepisów Do najważniejszych zasad konstytucyjnych państwa polskiego należy nie tyl-
prawnych regulujących kwestie ko poszanowanie praw i wolności człowieka, ale także przestrzeganie prawa
odpowiedzialności człowieka za czyny rozumianego w znaczeniu przedmiotowym. Jedną z ważniejszych gałęzi tego
zabronione karą. prawa jest prawo karne, które określa kary, jakie grożą jednostce za popeł-

nienie zabronionego czynu. Zabronione czyny, o których mowa, to wykrocze-
nia i przestępstwa.
Ciekawe!
Wykroczeniem prawnicy nazywają czyn społecznie szkodliwy (nawet
W języku potocznym określeń: mało- w stopniu znikomym), zabroniony przez ustawę, obowiązującą w czasie jego
letni, niepełnoletni, nieletni używa się popełnienia, pod groźbą kary. Nie jest to czyn na tyle poważny, żeby kogoś
często zamiennie, tymczasem w języku
prawniczym jest między nimi różnica. karać jak przestępcę. Wykroczeniami są takie czyny, jak: przechodzenie na
Małoletni to w prawie cywilnym oso- czerwonym świetle, nieuszanowanie ciszy nocnej czy malowanie graffiti
ba, która nie ukończyła 18 lat i tym sa- w niedozwolonym miejscu.
mym nie ma jeszcze pełnej zdolności Przestępstwo nie jest dokładnie zdefiniowane w Kodeksie karnym. Jed-
do czynności prawnych. Niepełnoletni nak na podstawie przepisów kodeksu możemy powiedzieć, że przestępstwo to
to określenie z dziedziny prawa wybor- czyn zabroniony, pod groźbą kary, przez ustawę obowiązującą w czasie jego
czego, oznaczające osobę, która nie
ukończyła 18 lat i nie ma pełni praw wy- popełnienia, rozumiane jako zbrodnia albo występek (zbrodnia popełniana
borczych. Natomiast określenie nieletni jest zawsze umyślnie, występek może być nieumyślny). W praktyce oznacza
występuje w prawie karnym. To pojęcie to, że przestępstwem będzie taki czyn, który jest poważniejszy od wykrocze-
zostało szczegółowo wyjaśnione na po- nia, więc grozi za niego wyższa kara. Przykładami przestępstw są: zabójstwo,
niższym schemacie. kradzież, handel narkotykami, pobicie itd.

Odpowiedzialność prawna nieletnich
Nieletni w prawie karnym Za swoje czyny odpowiadają nie tylko osoby dorosłe, ale także osoby nieletnie.
Nieletni w rozumieniu prawa karnego to osoba, która w momencie popeł-
nienia czynu karalnego nie ukończyła siedemnastego roku życia. Nie-
w przypadku demoralizacji – letni, który dopuścił się popełnienia czynu karalnego przed ukończeniem 13
osoba, która lat, jest traktowany przez sąd jak ktoś zdemoralizowany. Demoralizacja w tym
nie ukończyła 18 lat
przypadku najczęściej ma swoje źródło w kilku specyficznych zachowaniach
i postawach. Dotyczą one np. udziału w grupach przestępczych, systematycz-
w przypadku czynów nego wagarowania, używania alkoholu lub narkotyków, ucieczki z domu bądź
karalnych – osoba innego naruszania zasad współżycia społecznego. W większości takich spraw
po ukończeniu 13 lat, która
nie ukończyła jeszcze 17 lat odpowiedzialność za czyny karalne nieletniego ponoszą jego rodzice. W naj-
poważniejszych przypadkach sąd może zastosować wobec sprawcy nadzór
Nieletni w prawie karnym. kuratorski lub umieścić go w ośrodku wychowawczym.

74