Page 122 - biologia 6

Przystosowania do środowiska
Życie w środowisku wodnym lub lądowym wymaga dostosowania budowy oraz funkcjonowania organi-
zmu. To dlatego zwierzęta różnią się pod względem powłok ciała, sposobów radzenia sobie z tempera-
turą otoczenia czy narządów oddechowych.

Zwierzęta wodne Zwierzęta lądowe

Powłoka ciała
Chroni przed urazami mechanicznymi i przed wnikaniem do wewnątrz drobnoustrojów.

• nabłonek jednowarstwowy • nabłonek jednowarstwowy, którego wydzielina tworzy sztywny pancerz
– bezkręgowce chroniący przed wysychaniem
– bezkręgowce (stawonogi)
• skóra wydzielająca śluz śluz
i wytwarzająca łuski • skóra chroniąca przed nadmierną utratą wody
– kręgowce (ryby) – kręgowce wodno-lądowe (płazy)
śluz • skóra cienka, wydzielająca śluz
Skóra jest cienka i chroniona tylko przez śluz, gdyż bierze
udział w wymianie gazowej, dlatego zwierzęta te mogą
występować jedynie w miejscach wilgotnych. łuski
– kręgowce lądowe (gady, ptaki, ssaki)
łuski
• skóra wytwarzająca łuski, tarczki
Śluz i łuski zachodzące i płytki rogowe (gady)
dachówkowato zmniejszają • skóra chroniąca dodatkowo przed utratą ciepła, gdyż podskórna
opór wody. tkanka tłuszczowa stanowi warstwę izolacyjną (ptaki, ssaki)
pióra włosy

Pióra i włosy także stanowią warstwę izolacyjną i dodatkową warstwę
ochronną.

Rozmnażanie uniezależnione od środowiska wodnego
– jedna z istotnych cech dla opanowania środowiska lądowego

Wśród zwierząt tylko u parzydełkowców występuje rozmnażanie bezpłciowe. Pozostałe zwierzęta roz-
mnażają się płciowo, a więc wytwarzają gamety. U zwierząt wodnych do zapłodnienia dochodzi zazwy-
czaj poza organizmem. Jest to zapłodnienie zewnętrzne – wśród kręgowców typowe dla ryb i płazów.
Zapłodnienie wewnętrzne jest cechą charakterystyczną przede wszystkim zwierząt lądowych. Łącze-
nie gamet w organizmie zabezpiecza je przed utratą wody i zapewnia im właściwą temperaturę. Przysto-
sowaniem do rozmnażania na lądzie było wykształcenie błon płodowych u gadów, chroniących zarodek
przed wysychaniem, urazami mechanicznymi i pośredniczących w wymianie gazowej. Błony płodowe
występują także u ptaków i ssaków, przy czym u większości gadów i wszystkich ptaków nowe organizmy
rozwijają się w jajach, natomiast u większości ssaków rozwój młodych zachodzi w organizmie matki,
a zarodek jest odżywiany za pomocą łożyska.

120

0604_881341_Biologia_6_DRUK.indd 120 04.06.2019 11:34:20