Page 124 - biologia 6
P. 124
Zwierzęta osiadłe
Tylko wśród zwierząt wodnych są takie, które prowadzą osiadły tryb
życia. Poruszają częściami ciała, by schwytać pokarm lub wywołać
ruch wody, z której fi ltrują pożywienie. Osiadłe formy parzydełkow-
ców (polipy) są przytwierdzone do podłoża, ale czasami wykonują
ograniczone ruchy za pomocą stopy i ramion, które przypominają
„fi kanie koziołków”. Niektóre wodne pierścienice, np. rureczniki, za-
grzebują się w mule lub piasku. Piaskówka (nalepian morski) ukrywa
się w zrobionych przez siebie korytarzach. Zwierzętami osiadłymi są
także pąkle, zaliczane do skorupiaków, oraz należące do mięczaków
niektóre małże, np. słodkowodna racicznica zmienna.
Jak zwierzęta poruszają się w wodzie?
Ruch umożliwia zdobywanie pokarmu, ucieczkę w sytuacjach za-
grożenia i poszukiwanie partnera do rozmnażania w przypadku or-
ganizmów rozdzielnopłciowych. Większość zwierząt prowadzi wol-
no żyjący tryb życia i aktywnie się przemieszcza dzięki skurczom
mięśni, a niektóre małe wodne zwierzęta – za pomocą rzęsek.
Zwierzęta pływające wykorzystują dużą powierzchnię przekształ-
conych odnóży (bezkręgowce) lub kończyn (kręgowce), niektóre po-
ruszają ogonem. Mają także opływowy kształt ciała i wydzielają
śluz, by zmniejszyć opór wody. Ślimaki wykorzystują do poruszania
się umięśnioną nogę. Głowonogi mogą wyrzucać z wnętrza ciała
strumień wody i poruszać się ruchem odrzutowym. Siłę odrzu-
tu wykorzystują także meduzy (il. 4.1). Większe skorupiaki prze-
4.1 Meduzy przemieszczają mieszczają się dzięki odnóżom krocznym, a drobne – należące do
się w górę dzięki rytmicznym planktonu – biernie unoszą się w wodzie.
skurczom ciała
Jak zwierzęta poruszają się na lądzie?
Powietrze nie stawia tak dużego oporu jak woda, dlatego w przy-
padku zwierząt lądowych opływowy kształt ciała nie ma tak istotne-
go znaczenia jak u zwierząt wodnych. Ważniejszą rolę odgrywają
silne mięśnie, które muszą wprawić ciało w ruch. Poruszanie się wy-
maga także współpracy mięśni ze szkieletem – zewnętrznym bądź
wewnętrznym.
Zwierzętom lądowym sprawne przemieszczanie się po podłożu
umożliwiają: u stawonogów – członowane odnóża, u mięczaków –
umięśniona noga, u płazów, gadów, ptaków i ssaków – kończyny.
Zwierzęta, które nie mają odnóży ani kończyn – pełzają; w ten spo-
sób poruszają się dżdżownice i węże.
122
0604_881341_Biologia_6_DRUK.indd 122 04.06.2019 11:34:20
