Page 101 - biologia 7
P. 101

Jak jest zbudowany układ oddechowy?

         W układzie oddechowym wyróżniamy płuca i drogi oddechowe doprowadzające do nich powietrze. Drogi odde-
          chowe są tworzone przez jamę nosową, gardło, krtań, tchawicę i oskrzela.








          Jama ustna                                                                 Jama nosowa
          to początkowy odcinek układu                                               znajduje się w nosie, przez który
          pokarmowego. Wspomaga jamę nosową                                          powietrze atmosferyczne jest wciągane
          w pobieraniu powietrza.                                                    do wnętrza organizmu. Wewnętrzną
                                                                                     powierzchnię jamy wyściela błona
                                                                                     śluzowa – łącznotkankowa struktura
                                                                                     pokryta nabłonkiem. Błona śluzowa
          Gardło                                                                     zawiera liczne naczynia krwionośne
          jest wspólnym odcinkiem dróg                                               i komórki produkujące śluz. Dzięki nim
          oddechowych i przewodu pokarmowego.                                        powietrze zostaje ogrzane, nawilżone
          Tu powietrze dostające się przez usta miesza                               i oczyszczone. W procesie tym
          się z powietrzem przechodzącym przez nos.                                  pomagają znajdujące się tu drobne
                                                                                     włoski.
          Tchawica
          jest sprężystą, wzmocnioną chrząstkami                                     Krtań
          rurką. Wewnętrzną ścianę tchawicy                                          jest zbudowana z chrząstek
          pokrywa nabłonek urzęsiony. Rzęski                                         połączonych z mięśniami i więzadłami.
          poruszają się w stronę gardła. Dzięki temu                                 Brzegi więzadeł – znajdujące się
          zanieczyszczenia, które dostają się                                        w świetle krtani – tworzą fałdy
          tu wraz z powietrzem, zostają                                              głosowe, potocznie nazywane
          sklejone, przesunięte do                                                   strunami głosowymi. Fałdy głosowe
          gardła i odkrztuszone.                                                     ograniczają najwęższą część krtani –
          Tchawica rozgałęzia się                                                    głośnię. Ich zbliżanie i oddalanie się
          na 2 oskrzela główne.                                                      od siebie powoduje drganie powietrza
                                                                                     przechodzącego podczas wydechu
                                                                                             przez głośnię. W ten sposób
                                                                                                powstaje głos.
          Oskrzela
          to system rurek
          rozgałęziających się,
          pod kątem zbliżonym
          do prostego, na coraz
          cieńsze kanaliki.
          Grubsze mają
          budowę podobną
          do tchawicy. Cieńsze
          już nie mają chrząstek.
          Najcieńsze są
          ślepo zakończone
          cienkościennymi                                                                          Płuca
          woreczkami –                                                                             są zbudowane
          pęcherzykami                                                                             z pęcherzyków
          płucnymi.                                                                                płucnych, gęsto
                                                                                                   pokrytych naczyniami
                                                                                                   krwionośnymi.









                 Opisz drogę powietrza z jamy nosowej do płuc. Uwzględnij funkcję poszczególnych narządów, przez które ono przepływa.

                                                                                   99



                                                                                                              06.12.2022   16:40:32
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   99
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   99                                                               06.12.2022   16:40:32
   96   97   98   99   100   101   102   103   104   105   106