Page 175 - biologia 7

Sen jest regulowany przez 2 ośrodki znajdujące się w mózgu: jądra nadskrzyżowaniowe (SCN, od łac. suprachiasmatic
nuclei, czyt. suprakiasmatik njukliai) i jądra przedwzrokowe. Jądrami w ośrodkowym układzie nerwowym nazywa się
skupiska neuronów pełniące określoną funkcję.

Jądra przedwzrokowe
są aktywne podczas snu, szczególnie podczas fazy NREM.
W nocy neurony tych jąder uwalniają neuroprzekaźniki
hamujące jądra mózgu znajdujące się w pniu mózgu,
które są zaangażowane w utrzymywanie czuwania
(na ilustracji zaznaczone jako ośrodki czuwania).
Dzięki temu organizm przechodzi z fazy czuwania w sen.

Jądra nadskrzyżowaniowe
są miejscem występowania zegara biologicznego,
ponieważ aktywność neuronów w tym obszarze mózgu
zmienia się rytmicznie w cyklu ok. 24-godzinnym.
Aktywność neuronów w jądrach nadskrzyżowaniowych
jest zsynchronizowana głównie z okresami światła
i ciemności w ciągu doby, a zatem są one wyznacznikami
dnia i nocy. SCN regulują dobową aktywność neuronów
w pozostałych obszarach mózgu.

1. Zastanów się, jakie mogą być konsekwencje krótkiego okresu snu głębokiego lub jego braku.
2. Spróbuj znaleźć informacje o niektórych zaburzeniach snu. Wyjaśnij, na czym polegają i jakie mogą mieć konsekwencje:
a) koszmary senne,
b) narkolepsja.
3. Wyjaśnij, w jaki sposób oświetlenie wpływa na naszą aktywność.

REM – pojawiają się marzenia senne; oddech i tętno
osiągają wartości zbliżone do tych w czasie odpoczynku
i w stanie czuwania.

Niestabilny sen, łatwo śpiącego wybudzić; mogą się
pojawić mimowolne skurcze mięśni kończyn.

Jest osiągana pełna nieświadomość, ale śpiącego nadal
łatwo jest obudzić; zwalniają ruchy gałek ocznych.

Sen głęboki, nazywany też snem klasycznym – tętno
i ciśnienie krwi się obniżają, spowalnia oddech, trudniej jest
wybudzić śpiącą osobę, całkowicie ustają ruchy ciała;
w tej fazie snu organizm się w pełni regeneruje.

173

06.12.2022 16:42:31
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 173 06.12.2022 16:42:31
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 173