Page 81 - biologia 7

Jeden układ – dwa krwiobiegi Ciekawe!

Krew płynie po organizmie w dwóch obiegach. Czteroczęściowe serce umoż- Serce osoby dorosłej wykonuje ok. 70
liwia całkowite rozdzielenie krwi niosącej tlen z płuc od krwi zabierającej skurczów na minutę. Z każdym ude-
rzeniem serca przez układ krwionośny
dwutlenek węgla z tkanek. Mały obieg krwi (płucny) doprowadza krew przepływa ok. 70 cm krwi. To oznacza,
3
ubogą w tlen i zasobną w dwutlenek węgla do płuc, gdzie ulega ona utleno- że w ciągu godziny serce przepompo-
waniu. Obieg ten zaczyna się w prawej komorze serca, skąd krew wypływa wuje ok. 300 l krwi.
tętnicą płucną. Naczynia włosowate oplatają pęcherzyki płucne, w których
zachodzi wymiana gazowa. Z płuc krew utlenowana płynie żyłami płucnymi
i trafia do lewego przedsionka, a następnie do lewej komory.
Duży obieg krwi (obwodowy) rozpoczyna się w lewej komorze serca,
skąd krew wypływa do aorty. Od niej odchodzą tętnice wieńcowe, które za-
opatrują serce w tlen. Dalej aorta rozgałęzia się na tętnice o coraz mniej-
szych średnicach, tworząc ostatecznie sieć naczyń włosowatych we wszystkich
narządach organizmu. Naczynia włosowate uczestniczą w wymianie tlenu
i innych substancji między krwią a tkankami. Następnie naczynia włosowate
łączą się w małe żyły, a te – w większe, które doprowadzają krew z powrotem
do serca, do prawego przedsionka, a stamtąd do prawej komory.

W skrócie

Układ krążenia stanowią 2 odrębne układy: krwionośny i limfatyczny.
Zadaniem układu krwionośnego jest transport gazów oddechowych,
substancji wchłoniętych w jelitach lub wytworzonych w różnych częściach
organizmu oraz ciepła. Zadaniem układu limfatycznego jest transport
kwasów tłuszczowych wchłoniętych w jelitach i obrona organizmu
przed czynnikami chorobotwórczymi.

Układ krwionośny jest zamknięty. Składa się z serca i 3 rodzajów naczyń
krwionośnych: tętnic, żył i naczyń włosowatych.

Krew krąży w 2 niezależnych obiegach: dużym i małym. Mały obieg
rozpoczyna się w prawej komorze serca, a kończy w lewym przedsionku.
Duży obieg rozpoczyna się w lewej komorze serca, a kończy w prawym
przedsionku.

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Wymień po 2 cechy, które pomogłyby ci rozpoznać:
a) tętnicę, b) żyłę, c) naczynie włosowate.

2 Przedstaw drogę, którą przebywa krew wypływająca z lewej komory,
zanim dotrze do prawego przedsionka.

3 Przeczytaj ciekawostkę na marginesie, a następnie policz, ile razy w ciągu
doby cała krew znajdująca się w układzie krążenia przepływa przez serce.
Dla uproszczenia obliczeń przyjmij, że całkowita objętość krwi wynosi 5 l.

79

06.12.2022 16:40:10
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 79 06.12.2022 16:40:10
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 79