Page 105 - biologia 8

Funkcjonowanie ekosystemu – krążenie materii

Rośliny wytwarzają materię organiczną ze związków nieorganicznych pod-
czas fotosyntezy. Jako pokarm trafia ona do konsumentów (roślinożerców,
drapieżników i pasożytów). Ci pozyskują z niej energię potrzebną do życia.
Materia wbudowana w ich ciała jest wykorzystywana przez destruentów,
którzy rozkładają ją do prostych związków mineralnych. Te trafiają do gle-
by lub wody i znowu mogą być dostępne dla roślin (producentów). Dlatego
mówimy o krążeniu materii w ekosystemie. Odbywa się ono w obiegu
zamkniętym (il. 3.40). Sprawnie funkcjonujący i bogaty ekosystem nie po-
trzebuje dopływu materii z zewnątrz, gdyż ona ciągle w nim krąży.

konsumenci destruenci

krążenie
materii
materia
nieorganiczna
w glebie

producenci

3.40 Krążenie materii w ekosystemie

Krążenie pierwiastków w przyrodzie
Pierwiastki na Ziemi znajdują się w ciągłym obiegu – krążą między środowi-
skiem nieożywionym a organizmami. W wyniku procesów biochemicznych
i fizykochemicznych są stale przemieszczane i wbudowywane w różne związ-
ki. Odbywa się to w cyklach zamkniętych, choć czasami niewielkie ich ilości
odkładają się w osadach głębinowych.
Obieg pierwiastków w przyrodzie jest warunkiem istnienia organizmów.
W materii organicznej tworzącej ich ciała najważniejsze pierwiastki to: wę-
giel, tlen, wodór, azot, siarka i fosfor. Ze względu na tę rolę są one nazy-
wane biogennymi. Węgiel krąży w ekosystemach głównie dzięki procesom
fotosyntezy i oddychania. Wchodząc w skład dwutlenku węgla (CO ), jest
2
składnikiem powietrza atmosferycznego, ale najwięcej jest go w wodach mórz
i oceanów. Rośliny lądowe i rośliny wodne nieustannie pobierają dwutlenek
węgla i zużywają w procesie fotosyntezy. Pewna jego część wraca do atmos-
fery podczas oddychania organizmów.

103