Page 124 - biologia 8

Podsumowanie działu 3

Ważne pojęcia

ekologia ekosystem biotop biocenoza populacja obieg materii przepływ energii
zależności pokarmowe łańcuch spasania producenci konsumenci destruenci
oddziaływania antagonistyczne konkurencja roślinożerność drapieżnictwo pasożytnictwo
oddziaływania nieantagonistyczne mutualizm obligatoryjny (symbioza)
mutualizm fakultatywny (protokooperacja) komensalizm nisza ekologiczna tolerancja organizmu
zakres tolerancji cechy populacji liczebność zagęszczenie rozrodczość śmiertelność
migracje struktura przestrzenna (rozmieszczenie) struktura wiekowa struktura płciowa

Ekologia – nauka zajmująca się badaniem współzależności i związków między organizmami, a także między
organizmami a ich środowiskiem.

Ekosystem – fragment przyrody, który stanowi funkcjonalną całość. Obejmuje biocenozę i biotop. Zachodzi w nim
obieg materii i przepływ energii. Charakteryzuje się m.in. swoistą strukturą gatunkową i troficzną.

Ekosystemy naturalne – powstałe bez udziału człowieka, np. lasy, łąki wysokogórskie, torfowiska.

Ekosystemy sztuczne – ukształtowane przez człowieka, np. parki, stawy, pola uprawne, ogrody, sady.
Biocenoza – zbiór populacji zamieszkujących dany obszar, czyli ożywiona część ekosystemu.

Biotop – środowisko fizyczno-chemiczne przekształcane przez populacje wchodzące w skład bioce nozy, czyli
nieożywiona część ekosystemu.
Struktura i funkcjonowanie ekosystemu

Określana cecha • woda, podłoże (piaski i skały) Charakterystyka

elementy ekosystemu • gazy atmosferyczne (tlen, dwutlenek węgla, azot, para wodna i inne)
abiotyczne
• rzeźba terenu
• klimat
• temperatura
• wszystkie te ele menty tworzą biotop

biotyczne

• organizmy samożywne zdolne do wytwarzania materii organicznej podczas fotosyntezy (wszystkie
producenci • wszystkie organizmy pozostające między sobą w różnego rodzaju zależ nościach tworzą biocenozę
rośliny, protisty samożywne i bakterie fotosyntetyzujące)
struktura troficzna konsumenci • organizmy cudzożywne niezdolne do wytwarzania związków organicznych i przystosowane

do pobierania gotowej materii organicznej (wszystkie zwierzęta)
• w zależności od pobieranego pokarmu dzielą się na roślinożerców, mięsożerców i wszystkożerców

destruenci
• organizmy cudzożywne, które odżywiają się martwą materią organiczną – rozkładają ją na proste
związki nieorganiczne (bakterie i grzyby, roztocza, dżdżownice, padlinożercy)

122