Page 92 - biologia 8

Drapieżnictwo – zjadanie upolowanych zwierząt Obrona przed drapieżnikami aktywna ucieczka
– dzięki silnym
Drapieżnictwo to zależność, w której przedstawiciel jednego gatunku – Obrona mechaniczna – różne mechanizmy obronne potencjalnych kończynom
drapieżnik, zabija i zjada przedstawiciela innego gatunku – ofiarę. Dra- ofi ar, które utrudniają spotkanie, rozpoznanie, kontakt,
pieżnictwo jest ważnym czynnikiem regulującym liczebność zwie- obezwładnienie i spożycie
rząt w przyrodzie. Na przykład wzrost populacji lisów stanowi zagrożenie
dla zajęcy, których liczebność z tego powodu znacznie się zmniejsza. W efek- życie w stadzie
cie spada także liczba drapieżników, ponieważ giną, nie znajdując pożywie- – kontakt
nia i wchodząc w relacje silnej konkurencji o pokarm. Taka sytuacja z pojedynczym
sprzyja z kolei odnawianiu się populacji ofiar, a w następstwie – także popula- osobnikiem jest
trudniejszy
cji drapież ników. Tak więc wzrost i spadek liczebności drapieżników lub ofiar pancerz kolce –
zmienia się cyklicznie (il. 3.23). okrywający utrudniają
obezwładnienie
W ekosystemach morskich drapieżnikami są duże ryby, np. rekiny, i ssa- ciało – utrudnia
ki drapieżne, np. orki. W ekosystemach lądowych zaś można zaobserwować dotarcie do jego
duże drapieżne ssaki, np. wilki, i drapieżne ptaki, np. jastrzębie. miękkich części

Przystosowania do drapieżnictwa i obrony przed nim Barwy ostrzegawcze
Wzajemne oddziaływania w układzie drapieżnik-ofiara prowadzą do powsta-
nia nowych przystosowań u przedstawicieli obu gatunków. Są nimi m.in. ubar-
liczebność ofi ara wienie ostrzegawcze albo maskujące, wyostrzenie zmysłów wzroku, węchu,

a także słuchu. U drapieżnych kręgowców pojawiły się cechy, które umoż-
liwiają sprawne schwytanie ofiary i jej uśmiercenie (il. 3.24). Mogą to być ubarwienie ochronne i kształty
ciała – wtapiają w otoczenie
drapieżnik kły, aparat jadowy (służący do produkowania i podawania jadu), pazury, silne i utrudniają dostrzeżenie
kończyny umożliwiające szybki bieg czy wytrzymałość, która sprawia, że po-
czas trafią gonić ofiarę nawet kilka dni. Rozciągliwy przełyk pozwala drapieżni- Obrona dźwiękowa żółte plamy na ciele
kom na połykanie dużych kęsów pokarmu, który trafia do dużego żołądka,
3.23 Cykliczne zmiany salamandry są jak ostrzeżenie:
w liczebności drapieżników i ich a następnie – krótkiego jelita. Natomiast ofiary mają różne strategie obrony ostrzeganie „nie jedz mnie”
ofiar przed drapieżnikami (patrz s. 91). innych przed
niebezpieczeństwem, Mimikra – upodobnianie
np. skrzek sójki niegroźnych gatunków do tych
jadowitych; może dotyczyć kształtu,
barwy ciała, wydzielanej woni
czy wydawanego dźwięku
dobry wzrok
Obrona chemiczna – wydzielanie
mocny zakrzywiony dziób
umożliwiający rozrywanie substancji chemicznych
mięsa odstraszających napastników

silne umięśnione kończyny niegroźny wąż
pozwalające unieść ofiarę królewski
na znaczną wysokość (il. wyżej)
doskonale
ostre zakrzywione pazury naśladuje
ułatwiające chwytanie ubarwienia muchówki z rodziny
zdobyczy
cuchnąca jadowitych bzygowatych odstraszają
wydzielina węży koralowych swoim wyglądem –
3.24 Cechy drapieżnika na przykładzie bielika skunksów (il. niżej) przypominają osy

90