Page 97 - biologia 8

Innym przykładem mutualizmu jest mykoryza, czyli współżycie roślin
nasiennych z grzybami, w którym grzybnia wchodzi w ścisły związek z korze-
niami roślin. Grzyby wspomagają roślinę w pobieraniu wody i soli mineral-
nych i korzystają z produktów jej fotosyntezy. Organizmami mykoryzowymi
są np. dęby i borowiki. Częstym zjawiskiem jest także symbioza mikroorgani-
zmów z roślinami nasiennymi. Bakterie brodawkowe mają zdolność wiązania
azotu atmosferycznego potrzebnego roślinom. Współżyją one z roślinami
z rodziny bobowatych: fasolą, grochem, łubinem (il. 3.28) lub seradelą, które
dzięki temu mogą rosnąć na podłożach ubogich w azot. Dostarczają im azo-
tu, a same korzystają z wyprodukowanych przez nie związków organicznych.

3.28 Bakterie brodawkowe (zdjęcie po prawej) tworzą na korzeniach łubinu brodawki różnego kształtu i wielkości

Protokooperacja – współpraca gatunków jest korzystna,
ale nie niezbędna
Zjawisko współdziałania 2 gatunków w taki sposób, że oba czerpią wymier-
ne korzyści, ale potrafią się też bez nich obejść, to protokooperacja albo
inaczej: mutualizm fakultatywny. Jest to dość luźny związek. Jego przy-
kładem może być zależność między mszycami a mrówkami (il. 3.29). Mrówki
korzystają ze spadzi – gęstej cieczy bogatej w cukry, którą wydalają mszyce
odżywiające się sokami roślin. Dla mrówek spadź jest ważnym źródłem po-
karmu. Z kolei mszyce są chronione przed naturalnymi wrogami i przenoszo-
ne na te czę ści roślin, gdzie produkcja spadzi jest najwięk sza. Inne przykłady
to współżycie raka pustelnika z ukwiałem (il. 3.30), a także bąkojadów żółto-
dziobych z nosorożcami i bawołami afrykańskimi (il. 3.31).

3.29 Mrówki i mszyce odnoszą 3.30 Pustelnik chroni się w pustej 3.31 Bąkojady żółtodziobe
korzyści ze swojej współpracy, ale muszli ślimaka, często z osiadłym na oczyszczają skórę dużych ssaków z larw
mogą też funkcjonować bez siebie niej ukwiałem bąków i kleszczy

95