Page 102 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook
P. 102
PRAWO BERNOULLIEGO
Czy wiesz, dlaczego samoloty latają? Dlaczego statki nie mogą przepływać
zbyt blisko siebie? Czemu drzwi i okna trzaskają, kiedy jest przeciąg? Dlaczego
zrywane są dachy domów, gdy zbyt mocno wieje? Wszystko to można
wytłumaczyć dzięki prawu Bernoulliego (czyt. bernuliego), które opisuje między
innymi zachowanie poruszających się powietrza lub wody. Zachowanie
to często jest dla nas zaskakujące i kłóci się z naszymi oczekiwaniami
i wyobrażeniami. Wykonaj proste doświadczenia, aby się o tym przekonać.
Zaskakujące zachowanie
Weź dwie piłeczki pingpongowe, zawieś je na nitkach,
dość blisko siebie, na cienkim patyku i dmuchaj między
nie. Aby strumień nie był zbyt szeroki, możesz dmuchać
np. przez rurkę do napojów. Piłeczki nie oddaliły się od
siebie, tylko się zbliżyły. Ciśnienie wewnątrz strumienia
wdmuchiwanego powietrza było niższe niż ciśnienie
nieruchomego powietrza otaczającego piłeczki z drugiej
strony, co spowodowało, że zbliżyły się one do siebie.
W szybko poruszającym się strumieniu cieczy lub gazu
panuje niższe ciśnienie niż w strumieniu poruszającym się
wolniej lub spoczywającym.
Możesz się o tym przekonać, obserwując ciecz
przepływającą przez rurki o zmiennych średnicach.
To zaskakujące
zachowanie się piłeczek
wyjaśnił w 1738 roku
szwajcarski fizyk,
matematyk i lekarz
V 1 V 2 Daniel Bernoulli
(1700–1782), formułując
prawo nazwane od
jego nazwiska.
Widać, że ciśnienie wody w środkowej, węższej części rurki jest mniejsze niż w zewnętrznych, grubszych częściach
rurki, ponieważ poziom wody w środkowej, pionowej rurce wskaźnikowej jest niższy niż w zewnętrznych rurkach
wskaźnikowych.
Ciecz, płynąc w rurze o zmieniającym się przekroju, ma mniejsze ciśnienie na odcinku, gdzie przekrój jest mniejszy.
W pierwszej chwili wydawać się może, że stwierdzenie to kłóci się ze zdrowym rozsądkiem, który podpowiada, że
w ciaśniejszych miejscach ciśnienie powinno być większe. Dlatego prawo Bernoulliego nazywane jest też paradoksem
hydrodynamicznym.
100
