Page 212 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

W skrócie

Praca zostaje wykonana, gdy:
z pod wpływem przyłożonej do ciała siły następuje jego przemieszczenie lub odkształcenie,
z kierunek siły i przemieszczenia ciała nie są do siebie prostopadłe.
Gdy kierunki oraz zwroty siły i przemieszczenia są zgodne, to wartość pracy mechanicznej jest proporcjonalna
do wartości siły oraz do wartości przemieszczenia.

Pracę możemy obliczyć ze wzoru: W = F · s
Wzór ten możemy stosować tylko wtedy, gdy:
z wartość siły działającej na ciało jest stała,
z ciało przemieszcza się po linii prostej i siła ma zwrot zgodny ze zwrotem przemieszczenia (czyli siła jest zwrócona
w tę samą stronę, w którą ciało się porusza).
Wartość pracy możemy również obliczyć metodą graficzną na podstawie
wykresu zależności wartości siły od przebytej drogi, przy założeniu, że F (N)
w czasie ruchu wartość siły jest stała. Praca jest liczbowo równa polu figury
powstałej pod wykresem.
W = F · s
Jednostką pracy jest dżul (1 J = 1 N · 1 m). Pracę 1 dżula wykonuje siła
o wartości 1 N przy przemieszczeniu ciała na drodze 1 m, gdy ciało
przemieszcza się zgodnie ze zwrotem siły. s (m)

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Kiedy siła ciężkości wykonuje pracę?
Oceń prawdziwość podanych zdań.
A. Kula toczy się po poziomym torze, np. po podłodze.
B. Chłopiec podnosi kulę ruchem jednostajnym do góry.
C. Kula spada swobodnie z wysokości h.
2 Jaką pracę wykonuje dziewczynka, pchając ścianę siłą o wartości 120 N?

3 Jaką pracę wykonał chłopiec, o masie 50 kg, gdy wspinał się ruchem jednostajnym na drzewo o wysokości 3 m?
4 Wykonaj poniższe doświadczenie.

Doświadczenie

Wyznaczamy wartość siły i wykonaną pracę
Niezbędne przedmioty: klocek z uchwytem, siłomierz, rolka papieru ściernego (co najmniej 0,6 m długości), taśma miernicza,
taśma klejąca, mazak
Wykonanie:
• Zaznacz na stole odcinek 0,5 m.
• Przesuń klocek ruchem jednostajnym na zaznaczonym odcinku drogi i odczytaj w tym czasie wartość siły, z jaką działasz
na klocek.
• Przy pomocy taśmy klejącej przyklej papier ścierny do stołu i przesuń po nim klocek ruchem jednostajnym na 0,5 m
odcinku drogi. Odczytaj wartość siły, jaką działasz w tym czasie na klocek.
• Skorzystaj ze wzoru W = F · s i oblicz wykonaną w każdym przypadku pracę.

210