Page 217 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

7.4 Energia mechaniczna

Podejmij temat O O Co wspólnego mają ze sobą: napięty łuk, lecący pocisk, podniesiony na
pewną wysokość młot?

Praca a energia mechaniczna

Pojęcie energii mechanicznej jest ściśle związane z pojęciem pracy mecha-
nicznej. Ciała mogą wykonywać pracę, jeśli posiadają energię. Inaczej może-
my powiedzieć, że energia określa zdolność ciał do wykonania pracy.
Nakręcona zabawka może się poruszać; meteoryt spadający na Ziemię drąży
w niej zagłębienie (dół); zsuwająca się lawina śnieżna lub błotna niszczy na-
potkane na swej drodze domy, samochody, drzewa; sprężony gaz powstały ze
spalania paliwa w silniku, rozprężając się, przesuwa tłok tego silnika; jadący
samochód z pługiem odśnieża jezdnię. We wszystkich tych przykładach (il.
7.9) ciała wykonywały pracę, ponieważ posiadały energię mechaniczną.
Niektóre ciała uzyskują energię mechaniczną w sposób naturalny kosz-
tem zjawisk zachodzących w przyrodzie, np. meteoryt lub spadająca z pewnej
wysokości woda. Można jednak zgromadzić w ciele lub układzie ciał energię
mechaniczną, wykonując nad nim pracę.

7.9 Przykłady ciał wykonujących pracę kosztem posiadanej energii

Energia układu ciał
Jak już wiesz, dwa lub więcej oddziałujących ciał nazywamy układem ciał,
a siły, którymi ciała tworzące układ działają na siebie wzajemnie, nazywamy
siłami wewnętrznymi układu. Jeśli więc siły pochodzące spoza układu, zwane
siłami zewnętrznymi, wykonują nad tym układem (lub przynajmniej jednym
ciałem układu) pracę, to jego energia mechaniczna wzrasta i układ ten uzy-
skuje zdolność do wykonania pracy mechanicznej. Mówimy, że uzyskał on
energię mechaniczną albo że jej wartość wzrosła. Jeśli sam układ (siły we-
wnętrzne układu) wykonuje pracę, wtedy jego energia mechaniczna maleje.

215