Page 39 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Siła jako wielkość wektorowa

Działanie jednego ciała na drugie możemy opisać przy pomocy siły. Przeana-
lizujmy podnoszenie plecaka do góry. Plecak uniesie się, gdy go uchwycimy 1 3
i użyjemy siły swoich mięśni. Użyta siła może być mała lub duża – ma więc
wartość. Mówimy, że przyłożyliśmy siłę do plecaka. Siła działająca na ciało
ma więc punkt przyłożenia. Plecak możemy podnosić pionowo do góry
albo przesuwać poziomo po ławce. Siła naszych mięśni działa w określonym
kierunku. Prosta, wzdłuż której działa siła, nazywa się kierunkiem działa-
nia siły. Siła podnosząca plecak działa pionowo do góry, a siła, z jaką Ziemia 2 4
przyciąga plecak (il. 2.10) – pionowo w dół. Mówimy, że siły te są przeciwnie
zwrócone. Zwrot to również cecha każdej siły.

1 Punkt przyłożenia w plecaku, bo na
Siła to wielkość, która ma wartość, kierunek, zwrot i punkt przyłożenia. niego działa siła.
O wielkościach, które mają takie cechy, powiemy, 2 Długość wektora oznacza wartość.
że są to wielkości wektorowe. 3 Kierunek pionowy.
4 Zwrot w dół.

Opis wektora siły 2.10 Siła, z jaką Ziemia przyciąga
plecak
Siłę można przedstawić graficznie, używając odcinka skierowanego zwanego
wektorem.

A

A B
p

B
p

AB – zapis wektora (strzałka nad literami oznacza wielkość wektorową)
A – początek wektora – punkt przyłożenia siły
AB – długość wektora – miara wartości siły
B – koniec wektora z grotem, grot określa zwrot siły Oznaczenie wektora obrazującego siłę
p – prosta – kierunek działania siły

Przeważnie wektor siły oznaczamy wielką literą z umieszczoną nad nią F
małą strzałką: F (ang. force – ʽsiłaʼ). Stosujemy również indeksy dolne, np. F 1 ,
F g , F 12 . Stosując symbol siły bez strzałki, mamy na myśli jedynie jej wartość,
np. zapis F = 10 N określa, że siła ma wartość 10 niutonów. Wartość wektora: F = 10 N

37