Page 108 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Siły wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowanych

Siły, z jakimi oddziałują na siebie ładunki elektryczne, nazywamy siłami
elektrycznymi lub kulombowskimi. Aby je zbadać, wykonajmy proste
doświadczenie.

Doświadczenie 29.

Badamy siły wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowanych
Niezbędne przedmioty: 2 statywy z poziomym prętem, nitka, pałeczka ebonitowa (rurka z PVC) i sukno, lub pałeczka szklana
i czysta kartka papieru (lub jedwab), folia aluminiowa (można też użyć nadmuchanych baloników
i naelektryzować je wełnianą rękawiczką)
Wykonanie:
A.
• Utnij dwa, około 30 cm długości, kawałki nitki.
• Na końcu każdej nitki przymocuj małą, do ok. 1 cm średnicy, kulkę z folii aluminiowej.
• Każdą nitkę z kulką zawieś na końcu poziomego pręta statywu, tak aby znajdowały się na tej samej wysokości.
• Oddal od siebie statywy na odległość ok. 0,5 m.
• Za pomocą naelektryzowanej pałeczki ebonitowej lub szklanej naelektryzuj jednoimiennie przez dotyk obie kulki aluminiowe.
B.
• Zbliżaj do siebie, bardzo powoli, naelektryzowane kulki, zbliżając statywy. Zaznacz położenie statywów, w którym kulki
zaczynają oddziaływać na siebie.
• Kontynuuj zbliżanie kulek i obserwuj, co się dzieje.
C.
• Rozsuń kulki i naelektryzuj ponownie przez dotyk, tym samym ładunkiem, obie kulki. Kilkukrotnie elektryzuj pałeczkę
i dotykaj aluminiowych kulek.
• Postaraj się zaobserwować moment, w którym kulki zaczynają oddziaływać na siebie. Określ, czy w położeniu statywów,
które zaznaczyłeś poprzednio, odchylenie kulek jest większe.

A. b. C.

Obserwacje:
• W miarę zbliżania kulek do siebie wzrasta odchylenie nitek od pionu. Kulki się oddalają.
• Gdy ładunek kulek wzrósł, wzrosła również odległość między kulkami.
Wnioski:
Obserwując zachowanie naelektryzowanych kulek, stwierdzamy, że:
• w miarę zbliżania do siebie naelektryzowanych ciał rośnie wartość siły wzajemnego oddziaływania (odpychania)
zgromadzonych na nich ładunków,
• wartość siły wzajemnego oddziaływania ładunków umieszczonych w pewnej odległości od siebie zależy od wielkości
tych ładunków,
• wraz ze wzrostem ładunku na naelektryzowanych ciałach siła wzajemnego oddziaływania wzrasta.

106