Page 128 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook
P. 128
Właściwości pola elektrycznego
W ostatnim doświadczeniu mogłeś zaobserwować, że pole elektrostatyczne jest zdolne do wykonania pracy,
gdyż działające na piłeczkę siły powodowały, że wykonywała ona ruch od płytki do płytki. Jeśli pole jest zdolne do
wykonania pracy, to znaczy, że posiada energię. Im większy ładunek zgromadzony jest na płytkach, tym silniejsze
jest pole elektrostatyczne, a piłeczka porusza się szybciej. Wiesz również, że im większy będzie ładunek umieszczony
w polu, tym większa siła będzie działała na ten ładunek. Pamiętaj jednak, że pole elektryczne wokół ciał naelektryzo-
wanych będzie istniało również wtedy, gdy nie będzie umieszczonego w nim żadnego ładunku.
W skrócie
O O Pole elektryczne jest właściwością przestrzeni polegającą na tym, że
na każdy ładunek elektryczny umieszczony w tej przestrzeni działa siła
elektryczna. Pole elektryczne wokół ciał naelektryzowanych istnieje również
wtedy, gdy nie ma umieszczonych w nim żadnych ładunków. Spoczywające
naelektryzowane określonym ładunkiem ciała wytwarzają wokół siebie
pole elektrostatyczne. Wyróżniamy pole elektrostatyczne centralne i pole
jednorodne.
O O Pole elektrostatyczne można przedstawić graficznie za pomocą
skierowanych linii – linii pola elektrostatycznego. Zwrot linii jest zgodny ze
zwrotem siły działającej na punktowy ładunek dodatni.
O O Obrazem pola centralnego są ułożone promieniście względem źródła pola
linie proste, których zwrot zależy od rodzaju ładunku źródła. Linie obrazujące
pole jednorodne są równoległe do siebie.
Czy już umiesz? Sprawdź się!
1 Które rysunki poprawnie przedstawiają linie pola elektrostatycznego? II II
I
I
I II III IV
I I II II III III IV IV
2 Zmontuj zestaw przedstawiony w doświadczeniu 35., z tą różnicą, że w miejsce
piłeczki na nitce umocuj łapę i umieść w niej lejek z wężykiem i zaciskiem
(patrz rysunek obok). Do lejka nalej wody i włóż długi przewód metalowy
połączony z jednym biegunem maszyny elektrostatycznej. Płytki metalowe
również połącz z biegunami maszyny elektrostatycznej (jedną z nich z tym
III
III
IV
IV
samym biegunem, z którym została połączona woda, a drugą – z drugim
biegunem). Woda z lejka powinna wyciekać kroplami i spadać pionowo w dół
pomiędzy płytkami. Pokręć równomiernie korbką maszyny i zaobserwuj, jak
zachowuje się naładowana kropla w obszarze między płytkami. Rozładuj
bieguny maszyny i powtórz doświadczenie, przyłączając tym razem przewód
do drugiego bieguna maszyny i ładując wodę przeciwnie. Jak zachowuje się
naładowana kropla wody? Wyjaśnij przebieg doświadczenia.
126
