Page 126 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Pole elektrostatyczne centralne

Wyobraźmy sobie, że nitki z naszego doświadczenia są różnej długości i na
F 1 F 2
końcu każdej z nich znajduje się mała kulka z folii aluminiowej (możesz wyko-
nać takie doświadczenie, modyfikując doświadczenie 34.). Podobnie jak nitki
kuleczki również będą się elektryzować takim samym ładunkiem jak ten, któ-
rym elektryzuje się konduktor. Na kulki rozmieszczone na nitkach wokół kuli,
w polu wytworzonym przez naelektryzowany konduktor, działają we wszyst-
kich kierunkach siły elektryczne. Małe aluminiowe kulki są odpychane od kuli
konduktora, gdyż ładunek kuli i kulek jest takiego samego rodzaju. Oddziały-
wanie jest tym słabsze, im kulka dalej się znajduje (il. 3.31).

3.31 Siły wokół naelektryzowanej Za pomocą małej naelektryzowanej niewielkim ładunkiem kulki można
kuli metalowej zmierzyć działającą na nią siłę elektryczną w każdym punkcie wokół nała-
dowanej kuli. Umówiono się, że takim ładunkiem próbnym będzie ładunek
dodatni. Pole elektrostatyczne (stałe pole elektryczne) opisujemy, przypo-
rządkowując każdemu punktowi przestrzeni wokół naelektryzo-
wanej kuli siłę elektryczną działającą w tym punkcie na próbny
ładunek dodatni.
Wokół metalowej kuli istnieje pole elektrostatyczne, które jest polem
centralnym. W polu centralnym, w różnych jego punktach, na ładunek
(a więc i na naładowane ciała) działają siły o różnych kierunkach, zwrotach
i wartościach.

Linie pola elektrostatycznego
Pole elektrostatyczne można przedstawić graficznie za pomocą skierowanych
F 2
linii – linii pola elektrostatycznego (il. 3.32). Obrazem pola centralne-
go są linie proste ułożone promieniście we wszystkich kierunkach względem
źródła pola, których zwrot zależy od rodzaju ładunku źródła.
Linie pola elektrostatycznego dla ładunku dodatniego mają zwrot od tego
F 1 ładunku, a dla ładunku ujemnego mają zwrot do tego ładunku (il. 3.32).
Dwie naelektryzowane kulki wytwarzają pole elektrostatyczne, którego
A. F 3
linie mają kształt pokazany na rysunkach poniżej (il. 3.33).

F 1

F 2

b.
A. b.
3.32 Linie pola elektrostatycznego
centralnego wokół ładunków: 3.33 Linie pola elektrycznego między kulkami naładowanymi różnoimiennie (A.)
dodatniego (A.) i ujemnego (B.) i jednoimiennie (B.)

124