Page 154 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

4.5 Obwody elektryczne

Podejmij temat O O Czym się różnią sposoby połączenia żarówek w instalacjach iluminacji
świątecznych lub oświetlenia na choinkę?

Po czym poznajemy, że w obwodzie płynie prąd?
Skutki przepływu prądu
Wiele już powiedzieliśmy o prądzie elektrycznym i opisujących go wielkościach. Sam
prąd elektryczny, czyli uporządkowany ruch elektronów lub jonów, jest dla nas oczy-
wiście niewidoczny. O jego przepływie wnioskujemy na podstawie zaobserwowanych
skutków, które mu towarzyszą. Po zamknięciu wyłącznika w prostym obwodzie z ża-
róweczką mogłeś zaobserwować, że żarówka zaczęła świecić. Dotykając po chwili
żarówki, możesz się przekonać, że się ogrzała. Zaobserwowane skutki przepływu
prądu nazywamy odpowiednio świetlnym i cieplnym (il. 4.22).
Jeśli po zamknięciu obwodu jakieś urządzenie wykonuje pracę mechaniczną, to
ten skutek przepływu prądu nazywamy mechanicznym (il. 4.23). Taką pracę wy-
Na skalę przemysłową elektrolizę konują silniki miksera, dźwigu elektrycznego, wiertarki, młynka do kawy w ekspresie
stosuje się przy pokrywaniu ciśnieniowym, rozrusznika w samochodzie czy wielu innych urządzeń. Chemicz-
metalu ulegającego korozji ny skutek przepływu prądu możemy zaobserwować, badając zjawisko elektrolizy
warstwą innego metalu,
odpornego na korozję, czyli np. (il. 4.24). Po zamknięciu obwodu z elektrodami zanurzonymi w wodnym roztworze
do posrebrzania, niklowania, siarczanu(VI) miedzi(II) na katodzie wydziela się warstwa miedzi, a na anodzie wy-
chromowania. dziela się tlen. Jeśli pod przewodem elektrycznym ustawimy igłę magnetyczną, to po
zamknięciu obwodu igła magnetyczna się wychyla. Przewodnik z prądem oddziałuje
na igłę magnetyczną jak inny magnes (il. 4.25). Mamy tu do czynienia z magnetycz-

nym skutkiem przepływu prądu.

4.22 Świetlny i cieplny 4.23 Mechaniczny skutek 4.24 Chemiczny skutek 4.25 Magnetyczny skutek
skutek przepływu prądu. przepływu prądu. Silniczek przepływu prądu. Na katodzie przepływu prądu. Igła
Żarówka świeci i wydziela się wykonuje pracę wydziela się warstwa miedzi wychyla się
ciepło

152